چکیده:
دوبیتیهای روستایی یکی از شاخههای فلکلور و ادبیات شفاهی است که بر اثر لطف، صفا، سادگی و صداقتی که از آن مالامال است پیوسته از نسلی به نسل دیگر میرسد و در کانون گرم سینهها جای میگیرد. این اشعار دلنشین و احساس بر انگیز دارای درون مایههای گوناگون میباشد که از آرایههای ادبی و صور خیال نیز لبریز است. در نگاهی دیگر دوبیتیها میراث ماندگار ملتی محسوب میشود که مدت زیادی با این سرودهها زیستهاند و با خواندن آنها به یکدیگر عشق ورزیده و صمیمیت و محبت خود را به هم ابراز کردهاند. شاعر در دوبیتیها احساسات خود را نشان میدهد این سرودهها گاهی آنقدر با سوز و گدازآمیخته هستند که آدمی با زمزمههای آنها آرامش مییابد و خواندن آنها با صدای خوش تلطیف و تسکین روح را به همراه دارد. دوبیتیهای عامه انسان را به نیکی و نکوکرداری هدایت میکنند که آدمیان باید با همدیگر همدم، غمخوار، و دلسوز باشند، دوستی را عزیز دارند و در عهد و وفا صادق باشند. این مقاله به بررسی مضمون دوبیتی های عامه هرمزگان می پردازد و مشخص می شوددوبیتیهای عامه انسان را به نیکی و نکوکرداری هدایت میکنند که آدمیان باید با همدیگر همدم، غمخوار، و دلسوز باشند، دوستی را عزیز دارند و در عهد و وفا صادق باشند. در بعضی از این دوبیتیها نیز از فقر و ناداری سخن به میان میآ ید؛ این فهلویات جان آشوب، رنج فقیرانه زیستن مردم را نمایان میسازد.مردم برای تسکین الم درد و رنج خود با آهنگی و لحنی خاص به خواندن این اشعار می پردازند، تا بدین گونه از رنج کار و خستگی و ملامت رهایی یابند.
رنگ و بوی فکری و حال و هوای مفهومی که در دوبیتیهای عامه وجود دارد متنوع است گاهی دوبیتیها شادند، گاهی از فراق دم میزنند و گاهی وصال یار در آن پررنگ است. روی هم رفته دوبیتی و شروه از سوز درون سراینده و خواننده ما را آگاه میکند هر چند بعضی از آنها در قلمرو مذهب و بعضی دیگر نیز از شادی و غم حکایت دارد.
خلاصه ماشینی:
دوبیتیها را دافع خستگیها میدانند این قالب شعری که از اختراعات ایرانیان نیز هست سیر تحولی آن در استان هرمزگان را باید از ترنم سرودههای روستائیان کشاورز، چوپانان، صیادان و مردم پاک و بیآلایش کوه نشین، صحرانشین و ساحل نشین هرمزگانی ایرانی تبار جستجو کرد که با فقر و محرومیت و درد و رنج زندگی زیستند و اندوه درون خود را در نوای شروهها بیان داشتند.
دوبیتی از جهتی نشانگر غم غربت، غم از دست دادن عزیز، حزن درون و فراق معشوق است و از طرفی بیانگر شادی، وصال و رسیدن به یار است؛ دوبیتی یادآور گذشتة ملتها ست و در سروده و سخن گذشتگان رموزی وجود دارد که پی بردن به آنها ما را با واقعیا ت آشنا میکند و شناخت آنها زوایای تاریک گذشته را روشن و آشکار میسازد وبه طور کلی دوبیتیها با واقعیات زندگی مردم پیوند تنگاتنگ داشته است.
این قالب شعری که از اختراعات ایرانیان نیز هست سیر تحولی آن در استان هرمزگان را باید از ترنم سرودههای روستائیان کشاورز، چوپانان، صیادان و مردم پاک و بیآلایش کوه نشین، صحرانشین و ساحل نشین هرمزگانی ایرانی تبار جستجو کرد که با فقر و محرومیت و درد و رنج زندگی زیستند و اندوه درون خود را بر نوای شروهها سوار کردهاند و برای تسکین الم درد و رنج خود با آهنگی و لحنی خاص به خواندن این اشعار مشهور شدهاند، تا بدین گونه از رنج کار و خستگی و ملامت رهایی یابند.