چکیده:
چکیده پیامبراسلام(ص) پس از هجرت به مدینه ناگزیر به انجام نبردها یی با دشمنان اسلام یعنی مشرکان و یهودیان شدند. طبق نظرمغازی نویسان بزرگ جهان اسلام، جنگ های پیامبر اسلام یا به سبب نقض عهد بود،مانند جنگ بنی قینقاع درمدینه؛ یا برای جلوگیری از تجاوز بود،مانند جنگ خندق؛یا قصاص ومعامله به مثل بود؛ یا به سبب محاصره اقتصادی که آن هم دردنیای امروز مشروع ومجاز است، چنان که درجنگ بدر رخ داد؛ یا پیشگیری از تجاوز وجنگ بزرگتر، مانند تجاوزهای پراکند عمال روم درسرحدات وجنگ تبوک. این نبردها که به دو صورت غزوه و سریه انجام یافت غالبا جنبه تدافعی داشتند .اهمیت و نقش نبردهای دوران پیامبر (ص) در حوادث و رخ دادهای دوران آغازین اسلام موجب شده تا این نبردها تقریبا"در تمامی کتاب های تاریخ اسلام بازتاب یابند . هدف ازانجام این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی انجام یافته است؛ واکاوی رویکرد ها و چگونگی بازتاب نبردهای پیامبر (ص) در آثاربعضی از نویسندگان داخلی که در فاصله زمانی 1358 ه.ش.تاکنون به نگارش و انتشار کتا ب های تاریخ صدر اسلام اقدام کرده اند، می باشد.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که، غزوات و سریه های پیامبر (ص) بیشتر جنبه تدافعی داشته اندوبا رویکردهای توصیفی،دینی واعتقادی، واقعه نگارانه وتوصیفی – تحلیلی نگارش یافته اند. واژه های کلیدی: نبرد، نویسندگان، کتاب های تاریخ اسلام، پیامبر (ص)
AbstractAfter migration to Medina, the prophet of Islam (PBUH), was inevitably forced to have fights with the enemies of Islam, namely, pagans and Jews. According to great Maghazi (Raids) reporters in the Islamic World, the battles that the prophet had to have were for the following reasons: for the breach of promise as in the battle of Banu Qaynuqa in Medina; for the prevention of aggression as in the battle of the Trench; for the retaliation and reciprocation; for the economic blockade imposed, the battle of which is by today’s standards quite legitimate and authorized, as in the battle of Badr; and finally for the prevention of expansion of wars as in the battles against the sporadic raids the Romans had along the borders, and as in the battle of Tabuk. Such battles consisted of ‘Qazvahs’ and ‘Saryehs,’ which were often defensive. . By using a descriptive-analytical method, this study aimed to explore the different approaches and the ways of representation of the Prophet’s battles by the Iranian scholars publishing different books on the history of Islam from 1980 till now. The findings of the study revealed that the Prophet’s battles have been represented by using religious-ideological, chronicling, and descriptive-analytical approaches in such books. . The research results show that all the prophet’s Ghazwas (the battles the prophet was personally all reported from a narrative, descriptive, analytic, religious, and faith perspective. Key Words: battles, authors, books on the history of Islam, the Prophet Muhamm
خلاصه ماشینی:
نويسندگان چندي در ايران ، تاريخ تحولات صدر اسلام را موضوع پژوهش خود قرار داده اند که مغازي و جنگ هاي پيامبر(ص ) با توجه به نقش تعيين کننده نبردها در تحولات سالهاي آغازين هجرت پيامبر (ص ) به عنوان برگي مهم از تحولات صدر اسلام ، در اين پژوهش ها مورد توجه بوده است .
ازجمله مي توان به کتاب هاي «جنگ هاي صدراسلام از جنگ بدرتا فتح مکه از ديدگاه قرآن وحديث » تاليف سيدمهدي امين (١٣٩٠)، «آشنايي با جنگ هاي پيامبراسلام (ص ) وامام علي» تاليف سيدمهدي آيت اللهي (١٣٩٧)ومقالاتي چون «نگاه تاريخي قرآن وتاريخ نگاري مورخان مسلمان (بررسي موردي علت پيروزي مسلمانان درجنگ بدر) »محسن الويري(١٣٩٠ ) ،و «معرفي منظومه غزوات » عليرضا عبداللهي کجوسنگي(١٣٩١) ،«نقدديدگاه مستشرقين درباره غزوات پيامبر» محمدتقي متانت پور (١٣٩٣ )، «نقش علي درجنگ هاي پيامبردربرابر مشرکان » سيدکاظم موسوي( ١٣٨٨ )، اشاره کرد، هرچند در تحقيقات ياد شده موضوع جنگ ها مورد توجه قرار داده شده است ، اماتاکنون پژوهشي درمورد بازتاب جنگ هاي صدر اسلام درکتاب هاي تاريخ اسلام ايران انجام نشده است .
» (منتظرالقائم ، ١٣٩٤ :ص ١٣٥) نقش يهوديان در تشريح علل نبردها به روشني در کتاب هاي تاريخ صدر اسلام بازتاب يافته است يکي ازنويسندگان به خيانت منافقان ، يهوديان ومشرکان درعلل ،آثارونتايج برخي ازجنگ هاي صدراسلام اشاره دارد : «با افزايش رفت وآمدهاي پنهاني بزرگاني از يهود به مکه و به ميان طوايف بدوي وتحريض وتشويق ايشان بر حمله به مدينه ، سياست فعال تبليغي آنان عليه هم پيمانان مسلمان خود درمدينه ، به سياست اتحاد نظامي با مشرکين مکه تغيير يافت وهمين امر عاملي شد براي گسترش دشمني ميان مسلمانان ويهوديان .