چکیده:
زیستپذیری نقش اساسی در حیات، رشد شهرها و کیفیت زندگی شهروندان دارد. بسیاری از شهرهای ایران به رغم داشتن تواناییهای محیطی بالا، با مسائل و تنگناهای زیستپذیری متعددی روبهرو هستند که یافتن راهکار برای آنها از اولویتهای اساسی به شمار میرود. زیستپذیری به عنوان مکانی مناسب برای زندگی انسانی معنا شده است. یکی از ابعادی که این مفهوم را تحت تأثیر قرار داده است، جوانب معنایی و ذهنی شهروندان است که بارزترین آنها مفهوم حس تعلق به مکان در شهر از نگاه شهروندان است. در همین راستا، در این پژوهش، اثر حس تعلق مکانی بر زیستپذیری شهروندان در شهر تهران بررسی شده است. انتخاب شهر تهران نیز به دلیل جمعیت بالای شهرنشین و جابجایی زیاد جمعیت در آن است که در حال حاضر با مسایل زیستپذیری روبرو است. برای رسیدن به این هدف، روش تحلیل عاملی مبتنی بر معادلات ساختاری با ابزار پرسشنامه در مناطق یک، چهار، پنج و شش تهران است. علت انتخاب این مناطق، واجد بودن ترکیبی مناسب از بافت قدیم و نوساز و همچنین شرایط مختلف محیطی در بین مناطق منتخب شهر تهران است. نتایج نشان داد که مؤثرترین مسیر ارتقای زیستپذیری که آماره t آن در محدوده ۳/۵ تا ۷/۳۶ است؛ شامل مسیر (کالبد-معنا-سرمایه فرهنگی-حس مکان-کیفیت زندگی ذهنی-زیستپذیری) است. همچنین درک از وضعیت موجود شهر توسط شهروندان تهرانی، در دو مرحله اجتماعی و روانی صورت میپذیرد که مرحله اجتماعی یعنی درک روابط جمعی بیرونی مقدم بر جنبه روانی یعنی ادراکات ذهنی افراد خواهد بود.
Livability has a significant effect on the life, growth of cities, and the quality of life of citizens. Despite the high environmental capabilities of many cities in Iran, they face many livability problems, and thus, their solutions are the major priorities. A livability is a suitable place for human life. Semantic and mental aspects of citizens, especially a sense of living place affect livability. Hence, this study assesses the effect of the sense of place on the livability of citizens in Tehran. Tehran, which is currently facing several livability problems, is selected for the study due to the high population and the large displacement of its population. To this end, the questionnaires' assessment, as well as the structural equation modeling (SEM), are used in districts 1,4,5, and 6. These districts were selected as the study samples due to a relatively balanced distribution of socio-economic and cultural strata in Tehran as well as different environmental and physical conditions. The obtained results indicated that the most effective way to improve livability yields the t-statistic in a range of 5.3 to 36.7. Besides, understanding the current situation of the city by the citizens of Tehran includes the social and psychological aspects, where the social aspect has more priority than the psychological one.
خلاصه ماشینی:
در همین راستا، این پژوهش در پی دستیابی به فرایند چگونگی شکل گیری درک از زیست پذیری شهری در بین شهروندان تهرانی، با در نظر داشتن مفهوم حس تعلق مکانی است .
در واقع ، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش بنیادی است ؛ که در فرایند ادراک زیست پذیری فضاهای شهری از عینیت مطلق تا ذهنیت ، حس تعلق مکانی چه نقشی را ایفا می کند؟ برای پاسخ به این پرسش ، مناطق ١، ٤، ٥ و ٦ تهران به دلیل واجد بودن ترکیبی مناسب از بافت قدیم و نوساز و همچنین وجود شرایط محیطی و کالبدی متفاوت به عنوان نمونه های مورد مطالعه پژوهش انتخاب شدند.
٤. جمع بندی از مبانی نظری تحقیق و تبیین مدل مفهومی پژوهش با توجه به تعاریف و نظریات آورده شده در مبانی نظری، میتوان معیارها و شاخص های تأثیرگذار بر دو مفهوم زیست پذیری و حس تعلق مکانی را در جدول شماره ١صورت بندی نمود.
با توجه به مدل مفهومی تحقیق ، پرسشنامه به نحوی تنظیم شده است که ٨ عامل کالبد، معنا، فعالیت ، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، حس مکان، کیفیت زندگی ذهنی و درک از زیست پذیری شهری را با توجه به ساختار هرکدام بررسی میکند.
این مدل که به طور خلاصه در نمودار (١) نشان داده شده است ، بر مبنای ٨ شاخص کالبد، فعالیت ، معنا، سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی، حس مکان، کیفیت زندگی ذهنی و درک از زیست پذیری شهری طراحی شد.
A systematic review on city liveability global research in the built environment: publication and citation matrix.