چکیده:
جایگاه ممتاز سرمایه انسانی در توسعه اقتصادی و ارتقاء تولید از موضوعات مهمی است که در مقوله توسعه همواره مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف استخراج دیدگاه قرآن کریم در زمینه نقش سرمایه انسانی در توسعه اقتصادی به روش توصیفی-تحلیلی و تفسیر موضوعی قرآن نگارش یافته است. در این تحقیق پس از بیان اهمیت سرمایه انسانی در فرآیند توسعه، به تبیین مفهوم سرمایه انسانی از دیدگاه قرآن کریم پرداخته شده است. سپس با بیان نمونههایی از نقش آفرینی انسانهای لایق و دارای علم و مهارت در پیشرفت اقوام گذشته بر ضرورت توجه به اهمیت دانش و مهارت آموزی و تقدم سرمایه انسانی بر سرمایه فیزیکی و مادی از نظر قرآن تاکید شده و از آن به عنوان مهمترین عامل توسعه اقتصادی نامبرده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که قرآن کریم سرمایه انسانی را مهمترین ثروت جامعه میداند و بر بازسازی توسعه سرمایه انسانی بر اساس قابلیتها و ظرفیتهای موجود برای رسیدن به توسعه اقتصادی پایدار و مبتنی بر عدالت تاکید دارد. در این مقاله پس از بیان اهمیت و ضرورت و تبیین موضوع نتایج زیر به دست آمده است:* از منظر قرآن دستیابی به توسعه علاوه بر سرمایه فیزیکی و مادی به سرمایه انسانی نیاز دارد.*قرآن سرمایه انسانی را ثروت جامعه و مهمترین عامل رسیدن به پویایی اقتصادی و افزایش تولید میداند.*از دیدگاه قرآن توسعه سرمایه انسانی فقط به آموزش مهارتها محدود نمیشود، بلکه شکوفایی همه استعدادها و فضایل مادی و معنوی را در بر میگیرد.
The privileged position of human capital in economic development and promotion of production is one of the important issues that has always been considered in the category of development. The present study aims to extract the view of the Holy Quran on the role of human capital in economic development in a descriptive-analytical method and thematic interpretation of the Quran. In this research, after stating the importance of human capital in the development process, the concept of human capital from the perspective of the Holy Quran has been explained. Then, by giving examples of the role of worthy and knowledgeable human beings in the development of past peoples, the need to pay attention to the importance of knowledge and skills and the priority of human capital over physical and material capital according to the Quran is emphasized as the most important factor of economic development. Findings indicate that the Holy Quran considers human capital to be the most important wealth of society and emphasizes the reconstruction of human capital development based on existing capabilities and capacities to achieve sustainable economic development based on justice. In this article, after stating the importance and necessity and explaining the issue, the following results have been obtained:* According to the Quran, achieving development requires human capital in addition to physical and material capital.* The Qur'an considers human capital as the wealth of society and the most important factor in achieving economic dynamism and production increase.
خلاصه ماشینی:
سپس با بیان نمونههایی از نقش آفرینی انسانهای لایق و دارای علم و مهارت در پیشرفت اقوام گذشته بر ضرورت توجه به اهمیت دانش و مهارت آموزی و تقدم سرمایه انسانی بر سرمایه فیزیکی و مادی از نظر قرآن تاکید شده و از آن به عنوان مهمترین عامل توسعه اقتصادی نامبرده شده است.
یافته های پژوهش یافته های پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم سرمایه انسانی را ثروت جامعه دانسته و معتقد است در فرایند توسعه آنچه از سرمایه فیزیکی و مادی مهمتر و اثرگذارتر است، سرمایه انسانی است که اگر از ظرفیتها و استعدادهای آن به خوبی استفاده شود، پویایی اقتصادی و افزایش ثروت مادی و معنوی جامعه را بدنبال خواهد داشت.
از نظر قرآن علم و دانش زمینه و مقدمه تولید ثروت و سرمایه است و انجام کار بدون علم و دانایی به نتیجهای منجر نخواهد شد، به همین دلیل افزایش سرمایه انسانی میتواند منجر به شکوفایی و توسعه اقتصادی شود.
رشد مطلوب اقتصادی، نابودی فقر، افزایش تولید و توزیع عادلانه درآمد تنها در بستر توسعه نیروی انسانی خلاق، مبتکر و کارآمد محقق میشود و از نظر فرهنگ قرآنی انسان هسته اصلی تأثیرگذار و عامل اصلی استخدام و به کارگیری منابع و سرمایههای طبیعی به حساب میآید.
در حالی که نهادها و سازمانهای بین المللی در نظام مدیریت اقتصادی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه عنصر سرمایه انسانی را به عنوان یکی از ارکان مهم رشد و توسعه مورد تاکید و توجه جدی قرار دادهاند، این موضوع از منظر آموزههای قرآن کریم مورد بحث عمیق و دقیق قرار نگرفته است.