چکیده:
در دهۀ 1320ش. با هجوم انبوهی از افراد مستمند از شهرهای کوچک و مناطق روستایی به شهرهای بزرگ، برنامه ها و سیاست های اجتماعی مختلفی به منظور رسیدگی به این افراد در دستور کار قرار گرفت. با این حال، اصلی ترین مشکل رسیدگی به این مستمندان، نبود منابع مالی مشخص برای این منظور بود؛ به همین دلیل در آذر 1331ش. یک لایحۀ قانونی به تصویب رسید که براساس آن از هر لیتر بنزین مصرفی داخلی کشور، بیست دینار عوارض برای جمعآوری و به کار گماردن متکدیان أخذ می شد. با تأمین منابع مالی لازم، در سال 1331ش. در شهرهای مختلف کشور نهادهایی با عنوان کمیسیون های کمک به مستمندان، به منظور رسیدگی به این افراد تشکیل شد. با وجود این اقدامات، در دهۀ 1330ش. بحران حضور مستمندان در شهرهای بزرگ تشدید شد و این امر موجب انحلال این کمیسیون ها در سال 1338ش. و جایگزین شدن نهادی تازهتأسیس با عنوان «سازمان اردوهای کار» به جای آنها شد. بر این اساس، پرسش اصلی نوشتۀ حاضر این است که چرا چنین کمیسیون هایی نمی توانستند مشکل مستمندان را در سطح کشور حل کنند و چرا سازمان اردوهای کار جایگزین این نهاد شد. با توجه به این مقدمات، در این نوشته ابتدا تشکیل این کمیسیون ها و تغییرات صورتگرفته در آنها تا سال 1338ش. بررسی شده است. سپس سعی شد با توجه به این توصیف، مشکلات این کمیسیون ها در این فاصلۀ زمانی شرح داده شده و در آخر نشان داده شود که چرا ساختار و خدمات چنین کمیسیون هایی به سبب شدت داشتن بیکاری پنهان در مناطق روستایی، نمی توانست مشکل مستمندان را در سطح کشور حل کند.
With the influx of large numbers of poor people from small towns and rural areas to large cities in the 1940s, various programs and social policies were put on the agenda to deal with these people. However, the main problem in dealing with this needy population was the lack of specific financial resources for this purpose. For this reason, a bill was passed in December 1952 under which a certain amount of tax was levied on every liter of gasoline consumed in the country in order to collect and employ beggars. in 1952, institutions called anti-poverty commissions were created in various cities around the country to take care of these people. Despite these measures, the crisis of the indigent population in the big cities worsened in the 1950s, leading to the dissolution of these commissions in 1959 and their replacement by a newly created institution called the Organization of Labor Camps. In this context, the main question of the present study is why such commissions could not solve the problem of indigent population at the state level. According to these measures, the present study aimed to investigate the formation of these commissions and their changes until 1959. Then, the problems of these commissions during this period are described according to this description, and finally, an attempt was made to show why the structure and performance of such commissions were not able to solve the problem of the poor in the country.
خلاصه ماشینی:
در سوم آذر این سال ، در زمان دولت دکتر مصدق ، طبق قانون اعطای اختیارات مصوب ٢٠ مرداد ١٣٣١، لایحه ای قانونی با عنوان «وصول عوارض از بنزین » به منظور کمک به مستمندان و به کار گماردن آنهـا بـه تـصویب رسـید کـه مطابق با مادة اول آن ، به منظور تأمین اعتبار خاصی برای کمک به مستمندان و به کار گمـاردن آنها، از تاریخ ١٠ آذر ١٣٣١ مبلغ بیست دینار از هر لیتر بنـزین مـصارف داخلـی کـشور أخـذ می شد و توسط شرکت ملی نفت ایران وصول و طبق آیین نامه ای کـه از سـوی وزارت کـشور تنظیم و به تصویب هیئت وزیران رسید، برای منظور فوق مصرف می شد (قـوانین موضـوعه و مصوبات دوره هجدهم قانونگذاری ، ١٣٣٤: ١٠٧).
با این حال ، با وجود تـأمین منـابع مـالی مـشخص و تـشکیل نهادی مجزا برای رسیدگی به امور مستمندان ، مسئلة نگهـداری مـستمندان و از کارافتادگـان و همچنین جمع آوری و به کار وا داشتن بیکاران و ولگردان ، در سال های آخر دهة سی بحرانی تر از قبل شده بود و با وجود صرف مبالغی از بودجه شهرداری ها و عـوارض بنـزین ، کـم وبـیش متکدیان و ولگردان در همة نقاط کشور به چشم می خوردند و وزارت کشور به صورت مکـرر با صدور بخش نامه هایی از فرمانداری ها و بخشداری ها درخواست می کرد مانع از مهاجرت این دست افراد به شهرهای بزرگ و به ویژه تهران شوند (ساکما، ٣٥٠٠٦٥٣٤).