چکیده:
باغ ایرانی با قدمتی چندهزارساله به عنوان میراث ارزشمند ایران، تجلی تفکر و فرهنگ متعالی تمدن ایرانیان می باشد که با باورهای آیینی و دینی دوره اسلامی و پیش از آن پیوند عمیق خورده است و تاکنون نیز ساختار فضایی آن به معانی و باورهای انسان تجسد بخشیده و باخلق فضایی، نیازهای فطری انسان را بر آورده ساخته و موجب دستیابی وی به آرامش می گردد. باغ های ایرانی با سابقه کهن و تکامل یافته طی قرون متمادی با شرایط محیطی و فرهنگی جامعه ایرانی انطباق داشته و شیوه های متفاوتی از طراحی ایرانیان را تا به امروز به نمایش گذاشته است. لذا در این نوشتار با تحلیل ساختار باغ های سنتی ایران و نحوه استقرار و تقسیمات فضایی آن مشخص گردید که باغ های ایرانی فقط یک معماری ساده نیست، بلکه هرکدام اجزای باغ، علاوه بر دارابودن کیفیت هایی شناخته شده، یک فرهنگ خاص را یدک می کشند و مجموعه ای از هنر، معماری، نظام گیاهی، نظام آبیاری، اعتقادات، سبک زندگی و زیبایی شناسی را به نمایش می گذارد و اینگونه با کیفیت های لاهوتی و قدسی به انضمام بار معنایی و تاریخی، در جهت القای حس مکان به مخاطب اثرگذار می باشد. بنابراین بهره گیری از معماری و الگوی شکل گیری آنها تا به امروز و در بسترهای زمانی، جغرافیایی، فرهنگی و اعتقادی مختلف نیز دستخوش تغییرات اساسی نشده است، به طوریکه برخی از عناصر آن در هر شرایط توانسته، کارایی و عملکرد ثابت خود را حفظ کند.
خلاصه ماشینی:
2 معماري شناسي | نشريه اختصاصي معماري و شهرسازي ايران جدول ١:تقسيم بندي پژوهش هاي صورت گرفته در خصوص باغ سازي ايراني،(منبع : نگارندگان ) (رجوع شود به تصویر صفحه) باغ ايراني بر نگاه ، نگرش و باورهاي شخصي فرد ايراني در مواجهه با محيط اطراف متکي است ، ازاين رو باغ ايراني تنها يک اثر هنري و معماري نيست بلکه يک پديده فرهنگي است که داراي ابعاد مختلفي مي باشد.
(مهرباني گلزار و قاسمي،١٣٩٦) باغ ايراني سه ساختار و طراحي منحصر به فرد دارد: 6 معماري شناسي | نشريه اختصاصي معماري و شهرسازي ايران (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٣:عوامل موثر بر ساختار و طراحي باغ ايراني، (منبع ، نگارندگان ) اين سه مشخصه باغ هاي ايراني را متمايز ميکند.
(پورمند و کشتکار قلائي،١٣٩٠) 7 معماري شناسي | نشريه اختصاصي معماري و شهرسازي ايران جدول ٢- علت هاي طراحي و ساخت باغ ايراني، (منبع : نگارندگان ) (رجوع شود به تصویر صفحه) از زماني که باغ ايراني به عنوان يک فضاي عالي ايراني در دوران مدرن مورد توجه قرار گرفت ، توجه به وجه بهشتي و قداست در آن ، غالبا با نگاه و توسط مستشرقين مطرح بوده است .
(حقيقت بين و انصاري ،١٣٩٣) (رجوع شود به تصویر صفحه) 8 معماري شناسي | نشريه اختصاصي معماري و شهرسازي ايران شکل ٥- سازمان هويتي باغ ايراني(حقيقت بين و انصاري ،١٣٩٣) ٥-يافته هاي پژوهش : ٥-١-عوامل موثر در شکل گيري باغ ايراني : ٥-١-١دلايل مذهبي: ارتباط مطالعات بيشتر در عناصر سبز طبيعي در سرزمين خشک اين منطقه و دادن مفاهيم ماورا ءالطبيعه به آنها، در مييابيم که نقش سمبليک اين عناصر نزد ايرانيان از اهميت ويژه اي برخوردار است .