چکیده:
آیت الله طالقانی روحانی مبارزی بود که عمیقا و در تمام ابعاد به مبارزه انقلابی علیه حکومت پهلوی پرداخت. سخنرانی های روشنگرانه و جلسات تفسیر او در مسجد هدایت، این مسجد را به پایگاهی مهم برای انقلاب اسلامی تبدیل کرد. آثار او، بر مبارزان عصر اثر گذاشت و او با قلم و بیان خویش، روشنگرانه بر فهم قرآن پرتوی افکند و تلاش کرد مسایل مختلف نظیر اقتصاد و مالکیت را در پرتو همین فهم قرآنی و بر مبنای توحید، تبیین کند. آیت الله طالقانی، دوره های مختلف دستگیری، شکنجه، زندان و تبعید را تجربه کرد؛ اما همچنان نستوه و استوار به مبارزه ادامه داد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در فاصله بهمن 1357 تا شهریور 1358 یار وفادار امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بود و در عرصه های مختلف مانند فراهم آوردن تمهیدات تشکیل دولت موقت، تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی و عملی کردن اعتقاد به شورا کوشش فراوان کرد. در مقاله پیش رو مبارزات و فعالیت های انقلابی آیت الله طالقانی مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
آيت الله طالقاني در نهضت ملي شدن صنعت نفت ايران نيز در زمينه هاي مختلف فعالانه شرکت داشت ، و حتي از طرف مردم مازندران نامزد نمايندگي مجلس شوراي ملي شد که با دخالت خان ها و کانون هاي قدرت ، انتخابات آن ناحيه باطل شد (آيت الله سيد محمود طالقاني به روايت اسناد ساواک ، ١٣٨١: ١/ چهارده ، صفري ، ١٤٠٠: ٣٥) با تأسيس دولت اسراييل در سال ١٣٢٧ش / ١٩٤٨م ، آيت الله طالقاني همچون ديگر شخصيت هاي مذهبي مانند آيت الله سيدابوالقاسم کاشاني (حيات : ١٣٤٠-١٢٥٤ش / -١٨٧٥ ١٩٦١م )، سيدغلامرضا سعيدي (١٣٦٧-١٢٧٤ش / ١٩٨٨- ١٨٩٥م )١، شيخ مصطفي رهنما (١٣٩٢-١٣٠٤ش /٢٠١٣-١٩٢٥م )٢ و حاج سراج انصاري (١٣٤٠-١٢٧٤ش / ١٩٦١-١٨٩٥م ) مبارزه با صهيونيسم را در برنامه مبارزاتي خود قرار داد.
(آيت الله سيد محمود طالقاني به روايت اسناد ساواک ، ١٣٨٦: ج ٢، دوازده و سيزده ) پس از بازگشت او از قم ، نهضت آزادي ايران بيانيه اي داد و اعلام کرد که روحانيت نه با رفع ظلم از کشاورزان مخالف است و نه با آزادي زن ، بلکه اصلاحات ارضي را برنامه اي مسخره و کاريکاتوري از اصلاحات آمريکايي مي داند که هدفش ويران کردن کشاورزي و تبديل زمين داران به کارخانه داراني است که بايد محصولات صنعتي کشورهاي آمريکا و اروپا را مونتاژ کرده و به مردم بيچاره اين کشور بفروشند؛ و با ويران کردن زمين هاي کشاورزي ، دهقانان را به کارگران صنعتي ارزاني براي همان کارخانه ها تبديل کنند.