چکیده:
بیان مسیله:
با وجود تخمین های مختلفی که در خصوص راهکارهای موثر در کاهش اتلاف حرارت و ذخیره سازی انرژی در پیکره حمام های سنتی ایران بیان شده، میزان کارایی به واسطه عدم امکان محاسبه کارکرد هریک، مشخص نشده است.
هدف پژوهش:
این پژوهش سعی دارد تا با تدقیق بر راهکارهای موثر بر کاهش اتلاف حرارت موجود در گرم خانه های حمام های سنتی کاشان، میزان کارایی سه راهکار مشترک در پیکره حمام ها، یعنی «فشردگی در بافت و همسایگی»، «واردشدن در زمین» و «احاطه فضای گرم خانه در بین فضاهای کنترل نشده» را با یکدیگر مقایسه کند و مشخص شود که کدام یک اصلی ترین و بیش ترین کارایی را در جلوگیری از اتلاف حرارت از پوسته در حمام های کاشان داشته اند.
روش پژوهش:
نوشتار حاضر از پارادایم کمی و راهکار شبیه سازی انرژی برخورداربوده که برای محاسبات خود، از نرم افزار دیزاین بیلدر و مبتنی بر شواهد برگرفته از خوانش کالبدی ساختار فضایی حمام های سنتی شهر کاشان به صورت نمونه گیری غیر تصادفی، استفاده کرده است.
نتیجه گیری
احاطه فضای گرم خانه در بین فضاهای کنترل نشده در حمام های کاشان، به میزان مرکزیت آن نسبت به پلان حمام، نتایج متنوعی در پی داشته است. لیکن در کم ترین حالت به طور میانگین حدود 94/ 13 درصد در سال در حمام سلطان احمد و حدود 74/ 46 درصد در حمام خان موثر بوده است. این رقم در مقایسه با هر چهار حمام به رقم میانگین 18/ 33 درصد رسیده که در مقایسه با سهم کارایی ناچیز راهکارهای قرارگیری حمام در «داخل زمین» و «بافت فشرده شهری جهت برخورداری از همسایگی» که به ترتیب حدود 44/ 5 و 6/ 0 درصد بوده، نشان از اهمیت و کارایی این راهکار دارد.
خلاصه ماشینی:
از راهکارهای متنوعی که در خصوص سیستم کنترل اتلاف حرارت در خصوص حمامهای سنتی مطرح شده است، میتوان به کنترل تهویه و کوران هوا با کمک شکستگی مسیرها و کاهش ارتفاع مسیرهای حرکتی (حاجی قاسمی، 1373، 98)، پایینبردن کلیت بنا در زمین (صادقی، شهبازی شیران و فیضی، 1398، 177؛ پیرنیا، 1371، 198)، فشردگی پلان (زارعی، 1391، 77-78) جرم حرارتی بالای حمامها (زارعی، وحیدی و رازانی، 1396، 10) اشاره داشت.
پژوهش حاضر در ذیل این سؤال آغاز میشود که در جهت کاهش انتقال حرارت از طریق پوسته در فضای گرمخانه چه راهکارهایی بهکارگرفته میشده و این مهم تا چه میزان در حمامهای شهر کاشان بهواسطۀ نوسان شدید دمایی مورد توجه بوده است؟ این پرسش در ادبیات دقیقتر مقاله بر نقش فضاهای کنترلنشده در پیرامون گرمخانههای حمامهای سنتی در مقایسه با تأثیرگذاری بافت فشردۀ بیرونی و درونی حمامها و پایینبردن کلیت بنا در داخل زمین از حیث قیاسی میتواند به میزان اهمیت این راهکار اشارهنشده در پژوهشهای حاضر، تأکید کند.
از این میان برخی پژوهشهای بهمانند پژوهش «تجزیه و تحلیل تأثیر تعریف دمای داخلی خانه بر تعیین ضریب اتلاف حرارتی از طریق برداشت محیطی از راه دور» با دغدغۀ مقایسۀ انواع عوامل مؤثر بر اتلاف حرارت در ساختمانهای متعارف کشور سوئیس بیان میدارد که در کاهش - “Indirizzo” Baths of Catania - Sicily - CFD: Computational fluid dynamics اتلاف حرارت از طریق پوسته، فضاهای کنترلنشده، میتواند تا حدود 30 درصد مفید واقع شوند (Senave, Roels, Verbeke & Saelens, 2020).