چکیده:
بیشک سینما میتواند در آموزش ویژگیهای کارآفرینانه بهویژه در سنین کودکی و نوجوانی، نقش کلیدی داشته باشد. به این منظور، تحلیل محتوای کیفی فیلمهای سینمایی منتخب در ژانر کودک و نوجوان در سالهای 1360 تا 1400 انجام گرفت. پژوهش پیش رو جزء پژوهشهای توصیفی - تحلیلی (تفسیرگرایانه) بهشمار میرود. پژوهش حاضر مبتنی بر پارادایم کیفی بوده و از روش پژوهش تحلیل محتوای جهتدار بهره گرفته است. از محتوای متن فیلم و گفتوگوهای بازیگران بهعنوان واحد ثبت مضامین استفاده شد و جملات معنادار مرتبط با موضوع شناسایی شدند. فیلمها با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. بر این اساس، یک فیلم از هر دهه و در مجموع چهار فیلم بررسی شد. بهمنظور کدگذاری مضامین، از پرسشنامه اندازهگیری ویژگیهای شخصیتی کارآفرینانه کردناییج و همکاران شامل ابعاد توفیقطلبی، کانون کنترل درونی، خطرپذیری، تحمل ابهام، سلاست، رؤیاپردازی، عملگرایی و چالشطلبی بهعنوان مقولههای اصلی استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که سهم مفاهیم مرتبط با ویژگیهای شخصیتی کارآفرینانه در چهار فیلم سینمایی کودک و نوجوان منتخب نزدیک به 20% است و بین فیلمهای منتخب در استفاده از مفاهیم کارآفرینانه تفاوت معنیداری وجود ندارد؛ همچنین تفاوت معنیداری بین سهم هشت ویژگی شخصیتی کارآفرینانه در فیلمهای منتخب وجود دارد. در این میان، ویژگی خطرپذیری با تعداد 174جمله، بیشترین سهم و ویژگی عملگرایی با 58 جمله، کمترین سهم را در آموزش کارآفرینی فیلمهای منتخب سینمایی کودک و نوجوان در چهار دهة اخیر داشته است. با توجه به افزایش گرایش کودکان و نوجوانان به محتوای نمایشی، فیلمهای سینمایی میتوانند منبع مهمی برای الگوپذیری از نقشها و پذیرش ویژگیهای شخصیتی کارآفرینانه و در نتیجه ترویج و آموزش مهارتهای کارآفرینانه باشند. بر اساس نتایج، نهادینهسازی فرهنگ کارآفرینانه در سطح جامعه از طریق توسعه فیلمهای سینمایی با رویکرد کارآفرینی بهخصوص در ژانر کودک و نوجوان پیشنهاد میگردد.
Undoubtedly, cinema can play a key role in teaching entrepreneurial qualities, especially in childhood and adolescence. For this purpose, the qualitative content analysis of selected movies in the genre of children and teenagers was done in the years 1981-2022. The upcoming research is one of the descriptive-analytical (interpretive) researches. It is based on the qualitative research paradigm and directional content analysis technique is used. The content of the film script and dialogues of the actors were used as the unit of recording themes and meaningful sentences related to the topic were identified. The purposeful sampling method was used to select the films. Accordingly, one film from each decade and a total of 4 films were examined. In order to code the themes, measuring entrepreneurial personality traits Kurd-naij et al including the dimensions of achievement seeking, internal focus of control, risk-taking, ambiguity tolerance, intellectual fluency, fantasizing, pragmatism and challenge seeking are used as the main topics in the questionnaire. The findings of this research show that the share of concepts related to entrepreneurial personality traits in the 4 selected children and adolescent movies is nearly 20% and there is no significant difference between the selected films in the use of entrepreneurial concepts. There is also a significant difference between the shares of 8 entrepreneurial personality traits in the selected films. Among them, risk-taking feature with the number of 174 sentences has the largest share and pragmatism feature with 58 sentences has the least share in the selected children and adolescent movies in the last 4 decades. Due to the increase in the tendency of children and young people towards theatrical content, movies can be an important source for modeling roles and accepting entrepreneurial personality traits and thus promoting and teaching entrepreneurial skills. Based on the results, it is recommended to institutionalize the entrepreneurial culture through the development of movies with an entrepreneurial approach, especially in the genre of children and teenagers.
خلاصه ماشینی:
بـر ايـن اسـاس پرسش اصلي پژوهش به شرح زير است : - به چه ميزان به ويژگيهاي شخصيتي کارآفرينانـه (توفيـق طلبـي، کـانون کنتـرل درونـي ، خطرپـذيري، تحمـل ابهام ، سلاست فکري ، رؤياپردازي ، عمل گرايي و چالش طلبي ) در فيلم هـاي سـينمايي کـودک و نوجـوان منتخـب دهه هاي ٦٠ تا ١٤٠٠ توجه شده است ؟ - آيا نسبت محتواي به کار رفتـه در زمينـۀ ويژگـي هـاي شخصـيتي کارآفرينانـه در فـيلم هـاي منتخـب يکسـان است ؟ مباني نظري و پيشينه پژوهش از ديدگاه شومپيتر٣ (٢٠٠٥)، رشـد و توسـعه اقتصـادي در يـک جامعـه زمـاني امکـان پـذير اسـت کـه افـرادي از جامعه با پذيرش خطرها اقدام به خلاقيت و نوآوري کرده باشند و راهکارهـاي جديـدي را جـايگزين راه حـل هـاي ناکارآمد و قديمي کنند.
در پژوهشـي کـه توسـط احمـدي و فضـايلي فـر (١٣٩٢) انجــام شـد، محتـواي کتـاب هـاي حرفـه وفــن دوره راهنمايي از منظر توجه به شاخص هاي کارآفريني مورد توجه قرار گفت و نتايج به دست آمـده نشـان مـي داد کـه در هر سه کتاب آموزش حرفه وفن بيش ترين ميزان فراوانـي مربـوط بـه شـاخص خلاقيـت و نـوآوري و کـم تـرين ميزان فراواني مربـوط بـه شـاخص تحمـل ابهـام در کتـاب هـاي آمـوزش حرفـه وفـن سـال اول ، دوم و سـوم دوره راهنمايي بوده است در پژوهشي ديگر که به وسيلۀ واحدي و همکاران (١٣٩٥) انجام شد، بـه تحليـل محتـواي کتـاب هـاي کـار و فناوري در ايران در پايه هاي ششم ، هفتم و هشـتم بـر اسـاس الگـوي آمـوزش کـارآفريني پرداختـه شـد و نتـايج کيفي حاصل از پژوهش نشان داد که اين کتب مي بايست بر اساس الگـويي بـا عنـوان «آينـدة شـما تحـت لـواي کارآفريني » مورد بازبيني قرار گيرند.