چکیده:
اداره مطلوب شهرها مخصوصا کلان شهرها بدون مدیریت یکپارچه شهری امکانپذیر نمیباشد و مدیریت یکپارچه شهری همان نگاه سیستمی است که مولد نگاه استراتژیک میباشد. هیچ یک از مدلهای برنامهریزی استراتژیک موجود به صورت خاص و جامع به تمام نیازها و مولفههای لازم برای تدوین برنامه استراتژیک شهرهای ایران نپرداختهاند. در دهههای پایانی قرن بیستم، بحران برنامهریزی شهری در اکثر نقاط جهان ابعاد گستردهای پیدا کرده است. چنین تحولاتی موجبات تغییر برخورد با شهر از شیوه ایستا به روشی پویا شده و برنامهریزی استراتژیک به ابزاری نیرومند برای مدیران شهری به منظور ساماندهی شهرها مبدل گشته است. امروزه تاثیر توجه به برنامهریزی استراتژیک با توجه به چالشهای متعددی که پیشروی خود دارد در موفقیت برنامههای کلان شهری غیر قابل انکار است و شناخت این تنگناها جهت دستیابی به الگوی موفق برنامهریزی شهری ضروری به نظر میرسد. در این مقاله به روش کتابخانهای و به شیوه توصیفی-تحلیلی چالشهای برنامهریزی استراتژیک در برنامهریزی شهری مورد بررسی قرار گرفته است که یافتههای آن شامل بررسی؛ برنامهریزی استراتژیک، برنامهریزی شهری و عناصر اصلی آن، برنامهریزی شهری در ایران و جهان، استراتژی برنامهریزی، برنامهریزی استراتژیک، تلفیق برنامهریزی استراتژیک در مدیریت استراتژیک، مراحل برنامهریزی استراتژیک، رویکرد استراتژیک برنامهریزی شهری، ضرورت اتخاذ رویکردهای نوین در تهیه برنامههای توسعه شهری، مهمترین چالشهای پیش روی نظام برنامهریزی شهری ایران، راهکار فائق آمدن بر ناکارآمدیها در حیطه برنامهریزی شهری میباشد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به روش کتابخانهای و به شیوه توصیفی-تحلیلی چالشهای برنامهریزی استراتژیک در برنامهریزی شهری مورد بررسی قرار گرفته است که یافتههای آن شامل بررسی؛ برنامهریزی استراتژیک، برنامهریزی شهری و عناصر اصلی آن، برنامهریزی شهری در ایران و جهان، استراتژی برنامهریزی، برنامهریزی استراتژیک، تلفیق برنامهریزی استراتژیک در مدیریت استراتژیک، مراحل برنامهریزی استراتژیک، رویکرد استراتژیک برنامهریزی شهری، ضرورت اتخاذ رویکردهای نوین در تهیه برنامههای توسعه شهری، مهمترین چالشهای پیش روی نظام برنامهریزی شهری ایران، راهکار فائق آمدن بر ناکارآمدیها در حیطه برنامهریزی شهری میباشد.
از جمله تحولات بنیادی در نظام برنامهریزی و مدیریت شهری در دهههای پایانی قرن بیستم، تضعیف سلطه فکری و عملی طرحهای جامع بوده است که در این سالها ضرورت توجه به ابعاد کیفی آن توسط توسعه و عمران شهری احساس نمیشد.
در پژوهشی که توسط اولیایی و موسوی کاشی (1400) با عنوان طراحی نظام جامع برنامهریزی و سیاست گذاری استراتژیک در صنعت حفاری چاههای نفت و گاز انجام گرفت، نتایج نشان داد استراتژی بیشینهسازی نرخ بهرهوری عملیات حفاری و منابع انسانی در شرکت حفاری شمال از بیشترین اهمیت در میان سایر استراتژیها برخوردار است.
از دیگر سو بهینهسازی و تثبیت ساختارهای برنامهریزی و مدیریت شهری از مهمترین چالشهای پیش روی شهرها در کشورهای در حال توسعه و به ویژه کلان شهرها است و طبق پژوهشهای انجام گرفته چالشهای برنامهریزی استراتژیک مشتمل بر 3 مورد میباشند، این موارد عبارتند از: فقدان رویکرد برنامهریزی استراتژیک دقیق و مناسب، فقدان نقش موثر برای استراتژیستها در تدوین برنامهها، فقدان سیستم آموزشی و اطلاعرسانی مناسب به منظور بسترسازی فرهنگی (مارکوسکا و همکاران، 2009).