چکیده:
هدف این مقاله، بررسی تطبیقی کتاب دستور زبان فارسی پنج استاد با کتاب دستور زبان فارسی خیامپور میباشد که با روش کتابخانهای-توصیفی انجام شده است. در این مقاله، نگارندگان سعی بر این داشتهاند که وجوه تمایز و تشابه میان نظرات این دستورنگاران را روشن نمایند و مباحث و مطالب دستوری را که آنان مطرح ساختهاند با یکدیگر مقایسه کنند. همچنین توضیح مختصری در مورد کلیت این دو کتاب، در صدر مطالب جای گرفته و پس از آن به مبحث صرفی دستور زبان پرداخته شده است. این بخش، از تقسیم کلمات در دستور زبان آغاز شده و از اختلاف آرا دستورنگاران دراین خصوص به طور مفصل سخن گفته شده است. سپس به اسم ، فعل، صفت، ضمیر و دیگر عناصر دستوری پرداخته شده است. دراین موارد فوق، اختلاف نظرها بررسی شده و نگارندگان مباحثی را که در آن اختلاف نظری وجود نداشته، به شکل کوتاه و گذرا واکاوی کردهاند. اهمیت موضوع این پژوهش از آنجایی است که دستورزبان فن درستگفتن و درستنوشتن است و پایۀ زبانآموزی در تمام زبانها.
خلاصه ماشینی:
کتاب متشکل از دو بخش می باشد که عبارتند از: ۱‐ کلمات نُهگانه ۲‐ جمله و کلام بخش اول که از نه فصل مجزا تشکیل شده است: انواع اسم شامل اسم عام، خاص، ذات، معنی، جمع، معرفه، نکره، مفرد، مرکب، جامد، مشتق، صفت و اقسام اضافه، انواع صفت شامل صفت فاعلی، مفعولی، تفضیلی، نسبی، ترکیبی، اقسام و حالات مختلف ضمیر، ادوات پرسش، اعداد اصلی و ترکیبی، انواع فعل، قیدهای مختص، مشترک و مشهور، تمامی حروف اضافه، حروف ربط و اصوات را شرح میدهد.
فهرستبخش نخست: کلمات نُهگانه فصل اول: اسم فصل دوم: صفت فصل سوم: کنایات فصل چهارم: عدد فصل پنجم: فعل فصل ششم: قید فصل هفتم: حرف اضافه فصل هشتم: حرف ربط فصل نهم: اصوات بخش دوم: جمله و کلام مشخصات کتاب:نام کتاب: دستور زبان فارسی پنج استاد.
این مبحث در کتاب خیامپور نیز به شکل مفصل شرح داده شده است؛ اما در کتاب دستور خیامپور، الفبای زبان فارسی سی و دو حرف میباشد که در کتاب دستور پنج استاد همزه به شکل یک حرف مستقل شمارش شده اما دکتر خیامپور الف و همزه را با هم آمیخته و یک حرف، حساب کرده است.
اما استاد خیامپور این میحث را با عنوان اسم صریح و اسم کنایه یاد کرده است که اسم صریح را اسمی میداند که شامل معنای آشکار باشد و اسم عام و خاص که در کتاب پنج استاد مستقل بررسی میشد در دستور خیامپور زیرمجموعه اسم صریح به شما میرود.