چکیده:
حیوانات و مجموعه ویژگیهای ظاهری و رفتاری آنها از نخستین مفاهیمی است که بشر در مییابد و این دریافت در صورت های زبانی مختلف در زبان بازنمود پیدا می کند. در این جستار چگونگی مفهوم سازی و بازنمود این مفاهیم به صورت استعاره، چند معنایی، اصطلاح و تشبیه بررسی و نمونههایی از آنها در زبان فارسی ارائه میشود.
Animals and their physical and behavioral properties are principal cognitive categories. These concepts are based of conceptualization. The present paper tries to explicit how the concepts derived from various aspects of the life of animals are represented in Persian expressions by means of cognitive metaphors and metaphorical expansions in polysemous constructions.
خلاصه ماشینی:
آنچه در اين جستار مد نظر قرار دارد اين است که «حيوانات» و مجموعه اي از خصوصيات، رفتارها و ويژگيهاي فيزيکي و رفتاري آنها براي فارسيزبانان به مثابه پايگاه مفهومسازي واقع ميشود و در قالب صورتهاي زباني مختلف بازنمايي ميگردد.
پس از جنگ جهاني دوم دو رويداد مهم موجب توجه به فلسفه ذهن و رابطه بين زبان و انديشه شد؛ نخست افول رفتارگرايي در روانشناسي که با وجود پيشرفت هايي که در برخي اشکال آموزشي از طريق شرطيسازي حاصل کرده بودند، به دليل تعميم ناپذيري ايدههايشان هيچگاه موفق به تبيين جنبه هاي مختلف تفکر نشدند و اين امر موجب شد تا رفتارگرايي در موضع ضعيفي قرار گيرد؛ دوم اختراع رايانه ، تحقيقات و آثار آلن تورنيگ ٢ در رياضيات و فرارياضيات و مباني نظامهاي محاسباتي که از پيش از جنگ جهاني آغاز شده بود سرانجام پس از جنگ به اختراع رايانه و گسترش تحقيقات در زمينه هوش مصنوعي منجر شد.
ليکاف و جانسون (١٩٩٢: ١٠- ١٤) بيان ميدارند که در زبانشناسي شناختي ، شناخت به هر نوع فعاليت يا ساختار ذهني اطلاق ميشود که شامل کنش هاي ناخودآگاه مانند درک و پردازش ناخودآگاه تصاويري است که از برابر ديدگان ما به طور غير ارادي ميگذرد و هم شنيدن صداهايي که گوش در معرض آنها قرار ميگيرد و نيز شامل کليه کنش هاي آگاهانه و ارادي ذهن است که منجر به ادراک ميگردد.
٦- حيوان و چند معنايي حق بين (١٣٨٩) بر اين باور است که به لحاظ تاريخي بين مفاهيم پايه شناختي و شناخت نخستين و ابتداييترين پديدهها ارتباط وجود دارد.