چکیده:
آنتوان بِرمن فیلسوف و مورخ و نظریهداز معاصر فرانسوی است که بهدلیل نوع نگاه خاص خود به ترجمه، تأثیر فراوانی در حوزۀ نقد و مطالعات ترجمه داشته است. وی مدل ریختشکنانۀ خود را در قالب سیزده گرایش بیان و از موارد ناهمگونی میان ترجمه و متن مبدأ، بهعنوان سیستم تحریف متن یاد کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفیتحلیلی بر آن است تا هفت گرایش از گرایشهای ریختشکنانۀ بِرمن را در ترجمۀ فارسی الهی قمشهای از سورۀ مریم، مورد بررسی و نقد و ارزیابی قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در ترجمۀ قمشهای، عناصر تفسیری و توضیحات کوتاه میانپرانتزی زیادی بهکار رفته و متن ترجمه در برخی موارد، از متن اصلی فاصله گرفته است. در مجموع و در میان این سیزده مؤلفه، اطناب، شفافسازی، منطقیسازی و تخریب سیستمهای متن از عوامل اصلی تحریف متن در ترجمۀ قمشهای است و در حوزههای آراستهسازی، تخریب کمّی و تخریب کیفی نیز، انحرافات اندکی از متن مبدأ بهچشم میخورد. در مجموع، همۀ این مؤلفهها باعث تخریب ساختاری و معنایی متن مبدأ شده است.
Antoine Berman, a contemporary French philosopher, historian, and theorist, has significantly influenced the field of translation studies due to his unique perspective on translation. He introduced his deconstructionist model through thirteen tendencies and highlighted the heterogeneous nature between translation and the source text as a system of textual distortion. This descriptive-analytical research aims to examine, critique, and evaluate seven tendencies of Berman's deconstructionist approach in the Persian translation by Elahi Qomshe'i of Surah Maryam. The findings indicate that Qomshe'i's translation includes numerous interpretative elements and parenthetical explanations, distancing itself from the original text in certain instances. Among the thirteen identified tendencies, amplification, clarification, logical reasoning, and dismantling text systems emerge as the main factors contributing to textual distortion in Qomshe'i's translation. In the areas of embellishment, quantitative and qualitative destruction, slight deviations from the source text are noticeable. Overall, these tendencies lead to both structural and semantic distortion of the source text.
خلاصه ماشینی:
در همین راستا نیز نگارندگان برای نقد و ارزیابی ترجمۀ الهی قمشهای از سورۀ مریم، سراغ نظریۀ گرایشهای ریختشکنانۀ 1 آنتوان برمن 2 رفته و برآنند تا با بهکارگیری هفت مؤلفه از مؤلفههای این نظریهپرداز مشهور، برای سؤالات زیر پاسخ مناسبی بیابند: 1- مهمترین مؤلفههای ریختشکنانه در ترجمۀ قمشهای براساس نظریۀ آنتوان بِرمن کدامند؟ 2- Tendances déformantes Antoine Berman کدامیک از مؤلفههای ریختشکنانه در ترجمۀ قمشهای بسامد بیشتری دارد و این مؤلفهها به چه شکلهایی ظهور و بروز یافته است؟ 3- میزان وفاداری مترجم در معنا و ساختار متن اصلی تا چه اندازه بوده است؟ در مورد ارزیابی و نقد ترجمههای قرآن کریم، پژوهشهای زیادی به رشته تحریر درآمده است.
از دیگر نمونههای این امر، آیۀ 58 است که هم شفافسازی و اطناب در آن دیده میشود و هم تخریب سیستم نحوی زبان مبدا: «أُولَئِكَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِمْ مِنَ النَّبِیینَ مِنْ ذُرِّیةِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّیةِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَینَا وَاجْتَبَینَا إِذَا تُتْلَى عَلَیهِمْ آیاتُ الرَّحْمَنِ خَرُّوا سُجَّدًا وَبُكِیا» (مریم:58): اینان (که از زکریا تا ادریس اوصافشان یاد شد) همان رسولانی هستند که خدا از میان همۀ اولاد آدم و اولاد آنان که با نوح در کشتی نشاندیم و اولاد ابراهیم و یعقوب و دیگر کسان که هدایت کرده و برگزیدیم، آنها را به لطف و انعام خود مخصوص گردانید (و حال آنها در بندگی چنان است) که هرگاه آیات خدای رحمن بر آنها تلاوت شود، با گریۀ (شوق و محبت) روی اخلاص بر خاک نهند.