چکیده:
مسئلهی عصمت امام از جایگاه ویژهای در علم کلام برخوردار است و در ضمن آیات متعددی از قرآن به آن اشاره شده است که یکی از این آیات، آیهی 3۵ سورهی یونس (معروف به آیهی «هدایت») است. هدف از نوشتار حاضر، تبیین عصمت امام در پرتو این آیه است. مفسران شیعه در رابطهی با عصمت امام در ذیل این آیهی شریفه، تبیینهای گوناگونی دارند. نوشتهی حاضر ضمن تبیین دیدگاه مفسران، آرای آنان را با توجه به آیات متناظر تبیین کرده است. این مقاله که با روش توصیفی - تحلیلی برای تبیین و تحلیل دیدگاههای مفسران فریقین نگاشته شده است، به این نتیجه دست یافته است: براساس دلایل مختلف، دیدگاه شیعه مبنی بر دلالت آیهی 3۵ سورهی یونس بر عصمت امام، بر دیدگاه مخالف ترجیح دارد و قابل دفاع میباشد.
AbstractThe issue of the infallibility of Imam has a special place in the science of theology, and it has been mentioned in several verses of the Quran, one of which is verse 35 of Surah Yunus (known as the “Verse of Guidance”). The purpose of this article is to explain Imam’s infallibility in the light of this verse. Shiite exegetists have different explanations regarding the imam’s infallibility under this honorable verse. The present article, while explaining the exegetists’ point of view, has explained their opinions according to the corresponding verses. This article, which was written with a descriptive-analytical method to explain and analyze the viewpoints of both Shiite and Sunni exegetists, has reached the following conclusion: based on various reasons, the Shiite viewpoint, according to the implication of verse 35 of Surah Yunus on the Imam’s infallibility, is preferable and defensible.
خلاصه ماشینی:
مطالعات تفسیری آلاءالرحمن فصلنامه علمی-تخصصی گروه تفسیر و علوم قرآن جامعةالزهراء سال اول * شماره دوم * زمستان ۱۴۰۱ (( تبیین عصمت امام در پرتو آیه 3۵ سوره یونس زینب تقیلو 1 چکیده مسئلهی عصمت امام از جایگاه ویژهای در علم کلام برخوردار است و در ضمن آیات متعددی از قرآن به آن اشاره شده است که یکی از این آیات، آیهی 3۵ سورهی یونس (معروف به آیهی «هدایت») است.
دیدگاهها در مورد عصمت امام از دیدگاه شیعه، امامان، همانند پیامبران از هر گناهی معصوم هستند؛ مرحوم علامهی حلی میفرمایند: «امامیه عقیده دارند که امامان در وجوب عصمتشان از هر قبیح و زشتی از خردسالی تا هنگام مرگ، چه عمدی و چه سهوی همانند پیامبران هستند» (حلی، 1982: 1۶۴) در مقابل امامیه، بیشتر اهل سنت نه تنها عصمت را شرط امام نمیدانند (امینی، 1397: 7/ 137) بلکه عدالت به معنای گناه نکردن یا ستم نکردن را نیز شرط نمیدانند و تصریح میکنند که امام با فسق و ظلم از امامت خلع نمیشود.
بیتردید منظور از أَ فَمَنْ یهْدِی إِلَى الْحَقِ هدایت ذاتی و بالاصاله است؛ تنها شامل ذات اقدس الهی است و معصومان مصداق تنزیلی این آیه هستند؛ چون از خود چیزی ندارند و مظهر تام ذات اقدس الهیاند، یعنی هم هدایت تشریعی دارند هم هدایت تکوینی (جوادی آملی، 139۴: 3۶/ ۴88).
به کمک آیات متناظر با آیه هدایت چنانکه ذکر شد آیهی مورد بحث در این مقاله، بر عصمت امام دلالت دارد؛ در عین حال برای تقویت و تایید این برداشت لازم است آیات متناظر با آن هم بررسی شود که از جمله میتوان به آیهی 12۴ سورهی بقره، 73 انبیاء و 181 اعراف اشاره کرد.