چکیده:
خداوند در وجود انسان انواع مختلفی از غرایز را قرار داده است که انسان در طریق تعالی و کمال خود، بههمهی آنها نیاز دارد و باید از هریک از آنها بهاندازهای که با هدف نخستین آفرینش او در تنافی نباشد، بهرهبرداری کند. از آنجایی که انسانها در طول زندگی روزمره خود درگیر با غرایز هستند، چگونگی عکسالعمل آنها نسبت بهغرایز، تاثیر بسیاری بر روح و روان و آرامش آنها دارد، بههمین خاطر با آگاهی یافتن از مدل مطلوب مدیریت خواستههایهای غریزی در قرآن کریم در دو بعد شناختی و مهارکردن میتوان شیوهی برخورد درست با غرایز را طبق آموزههای قرآنی در زندگی خود عملی نمود. هدف نوشتار حاضر، پاسخگویی بهاین سوال اصلی است: مدل مطلوب مدیریت خواستههای غریزی از دیدگاه قرآن کریم چیست؟ این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و با روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفت و نتایج زیر بهدست آمد: از آنجا که خلقت انسان بر مبنای نیازش طراحی شده بهطوری که خلقتش نمادی از نیازها را در بردارد، بنابراین شناخت شکل صحیح ارضای غرایز و روشهای شناخت شکل صحیح آنها لازم است تا سلامتی جسمی و روانی انسان دچار چالش نشود، از طرفی هم، افراد بدون شناخت روشهای مهار نفس برای ارضای صحیح غرایز، مدیریت کردن بر غرایز هم ممکن نیست و دچار افراط یا تفریط در این امر میشوند، بههمین دلیل شناخت مدل مطلوب مدیریت خواستههایهای غریزی در قرآن و پایبندی بهآن در عرصهی عمل، منجر بهرسیدن آرامش و تعادل بیشتری در انسانها میشود.
AbstractGod has placed various types of instincts in human existence, and human being needs all of them through his excellence and perfection, and he must use each of them to the extent that it does not conflict with the purpose of his first creation. Since humans are involved with instincts during their daily lives, how they react to instincts has a great impact on their souls, minds, and peace. That is why finding out about the optimal model of managing instinctive desires in the Holy Qur’an in two dimensions, cognitive and restraint, is the way to deal with instincts according to Quranic teachings. The purpose of this article is to answer this main question: “What is the optimal model of managing instinctive desires from the perspective of the Holy Quran?” This research was done using library sources and with analytical and descriptive methods and the following results were obtained: since human creation is designed based on his needs so that his creation contains a symbol of needs, knowing the correct form of satisfying instincts and methods of knowing their correct form is necessary so that the physical and mental health of a person is not challenged. On the other hand, without knowing the methods of self-control to properly satisfy their instincts, it is not possible to manage instincts and people may suffer from excesses in this matter. For this reason, knowing the desirable model of managing instinctive desires in the Quran and adhering to it in the field of action leads to more peace and balance in humans.
خلاصه ماشینی:
هدف نوشتار حاضر، پاسخگویی بهاین سوال اصلی است: مدل مطلوب مدیریت خواستههای غریزی از دیدگاه قرآن کریم چیست؟ این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و با روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفت و نتایج زیر بهدست آمد: از آنجا که خلقت انسان بر مبنای نیازش طراحی شده بهطوری که خلقتش نمادی از نیازها را در بردارد، بنابراین شناخت شکل صحیح ارضای غرایز و روشهای شناخت شکل صحیح آنها لازم است تا سلامتی جسمی و روانی انسان دچار چالش نشود، از طرفی هم، افراد بدون شناخت روشهای مهار نفس برای ارضای صحیح غرایز، مدیریت کردن بر غرایز هم ممکن نیست و دچار افراط یا تفریط در این امر میشوند، بههمین دلیل شناخت مدل مطلوب مدیریت خواستههایهای غریزی در قرآن و پایبندی بهآن در عرصهی عمل، منجر بهرسیدن آرامش و تعادل بیشتری در انسانها میشود.
دین مبین اسلام با ترسیم برنامهی کامل و دقیق انسان را بهپیمودن مسیر تکامل و جلوگیری از سقوط یاری کرده و با ارائهی راهکارهایی مناسب، ضمن پاسخگویی بهتمامی غرایز بشر، از هرگونه افراط و تفریط نسب بهآنها جلوگیری نموده است، در این رابطه آیات مختلفی در قرآن آمده است که مدیریت خواستههای غریزی را بهعنوان بهترین راه در زندگی دانسته است، برخی از محققان و دانشوران قرآنی، تألیفاتی در این رابطه ارائه دادهاند که از جملهی آنها عبارت است از: الف) کتاب عوامل کنترل غرایز در زندگی انسان، حسین مظاهری، انتشارات ذکر.