چکیده:
زمینه و هدف: موفقیت و شکست تحصیلی دانشآموزان یکی از مهمترین رویدادهای دوران تحصیل است که اثرات کوتاهمدت و بلندمدت اجتماعی و هیجانی بر آنها به جای میگذارد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف اثربخشی شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر سبکهای اسنادی و خوشبینی تحصیلی دانشآموزان انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع شبه تجربی پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری را تمامی دانشآموزان پسر دوره متوسطه یکم شهر قزوین در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل میدادند که تعداد 40 دانشآموز به شیوه نمونهگیری خوشهای، انتخاب و پس از همتاسازی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خوشبینی تحصیلی (اسچنن-موران و همکاران، 2013) و پرسشنامه سبکهای اسنادی (پیترسون و سلیگمن، 1984) بود. گروه آزمایش مداخلات درمانی مربوط به شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی را دریافت کردند. دادهها به شیوه تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان داد که شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر مولفههای سبکهای اسنادی (01/0> P) و مولفههای متغیر خوشبینی تحصیلی موثر بود (01/0> P) و این نتایج در دوره پیگیری نیز تداوم داشت (01/0> P). نتیجهگیری: دانشآموزانی که تحت تاثیر ذهنآگاهی مبتنی بر شناختدرمانی قرار داشتند رویدادهای مثبت را بیشتر به علل درونی، پایدار و کلی و رویدادهای منفی را نیز بیشتر به علل بیرونی، ناپایدار و اختصاصی اسناد دادهاند. همچنین ذهنآگاهی از طریق تدارک یک چارچوب جهت تفسیر تجارب زندگی، بودن در «اینجا و اکنون»، احساس انسجام و بههمپیوستگی وجودی و اعتماد دانشآموزی میتواند در ارتقای خوشبینی موثر باشد.