چکیده:
هدف از این پژوهش بررسی نشریههای علمی بهداشت روان ایران و ارایهی سیمایی کلی از ویژگیهای آنها میباشد.
روش: در این بررسی نشریههای منتشر شده از آغاز سال1370 تا پایان آذرماه 1382 بررسی شدهاند. نشریههای علمی در زمینهی بهداشت روان که در ایران منتشر میشوند و انتشار آنها تا زمان انجام این بررسی ادامه داشته است، با مراجعه به کتابخانهها، بانکهای اطلاعاتی، پایگاههای اینترنتی و دفتر نشریهها شناسایی شدند. متغیرهای موردنظر در این بررسی به سه گروه کلی تقسیم شدند: ویژگیهای انتشاراتی نشریهها، ویژگیهای مربوط به دستاندرکاران نشریهها و ویژگیهای مربوط به محتوای آنها.
یافتهها: از 800 نشریهی بررسی شده، 23 نشریه دارای معیارهای ورود به پژوهش بودند. کمتر از یکسوم نشریهها دارای رتبهی رسمی علمی ازکمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری یا وزارت بهداشت،�درمان و آموزش پزشکی هستند. هیچیک از این نشریهها در بانکهای اطلاعاتی معتبر نمایه نمیشوند. 9 نشریه دارای شمارهی�ISSN و�5 نشریه دارای چکیدهی مقالهی انگلیسی نیستند. سازمان منتشرکنندهی 11 نشریه، دانشگاهها، 5 نشریه، سازمانهای دولتی و 7 نشریه، سازمانهای خصوصی یا انجمنهای علمی میباشند. در دورهی این بررسی، 1008 مقالهی پژوهشی در این نشریهها منتشر شده است. میانگین شمار مقالهها در هر شماره از نشریه (2/1±)70/2 میباشد. میانگین شمار مقالهها در هر شماره از نشریههای دارای رتبهی علمی- پژوهشی، بیش از نشریههایی است که دارای این رتبه نیستند.
نتیجه: بهنظر میرسد نشریههای علمی بهداشت روان کشور از تعداد و تنوع نسبی برخوردارند، اما شمار پژوهشهای چاپ شده در آنها اندک است. ارتقای کیفی نشریهها، چاپ بیشتر پژوهشهای داخلی، انتشار نشریههای داخلی به زبان انگلیسی و نمایهشدن در بانکهای اطلاعاتی معتبر جهان را میتوان به عنوان محورهای پیشرفت این نشریات در سالهای آینده دانست.
خلاصه ماشینی:
"ارزیابی نشریههای منتشرشده که اسناد تاریخی به شمار میروند،میتواند روند تغییرات ایجادشده در زمینههای گوناگون پژوهشی را در یک دورهی زمانی (1)- Malekzadeh (2)- Mokri (3)- Azarmina (4)- Van Raan (5)- Science Citation Index (6)- Garfield (7)- Institute of Scientitic Information(ISI) (8)- Leydesdorff (9)- bibliometric (10)- Lopez-Munoz (11)- Polly (12)- Hajtman (13)- Negy (14)- Ruff (15)- Kessler نشان دهد(پینکاس1 ،هندرسون2 ،بلکوود3 و دیال4 ، 1993).
2-متغیرهای مربوط به ادارهکنندگان نشریه: تخصص و جنسیت صاحبان امتیاز،سردبیران و مدیران مسئول،سازمانهای منتشرکننده و دفعات تغییر مدیر مسئول و سردبیران نشریهها، 3-متغیرهای مربوط به وضعیت مقالههای پژوهشی و محتوای نشریه: تمرکز موضوعی نشریه با توجه به هدفهای آن و مطالب بخش راهنمای نویسندگان،شمار مقالههای منتشرشده در نشریه در طول سالهای انتشار، (1)- Pincus (2)- Henderson (3)- Blackwood (4)- Dial (5)- Intercational Standard Serial Number(ISSN) میانگین تعداد مقالههای پژوهشی در هر شماره، روند انتشار مقالههای پژوهشی در طول دورهی مورد بررسی و داشتن چکیدهی مقالهها به زبان انگلیسی.
بنابراین نمایه نشدن نشریههای ایرانی موجب میگردد که با وجود افزایش شمار مقالههای پژوهشی در زمینهی بهداشت روان در سالهای اخیر،سهم پژوهشگران ایرانی در تولید علم در این زمینه کمتر از میزان واقعی آن نشان داده شود و پژوهشگران ایرانی سایر کشورها دسترسی چندانی به آنها نداشته باشند.
گفتنی است که برخی یافتههای کمی مانند میانگین شمار مقالههای پژوهشی بهداشت روان در هر شماره، (1)- Wilson (2)- Osareh (3)- Sestak (4)- citation analysis ملاک دقیقی برای ارزیابی نشریهها نیست،چون برخی از نشریهها مانند رفاه اجتماعی،توانبخشی و مددکاری اجتماعی به چاپ مقالههای پژوهشی با موضوعهای دیگر نیز میپردازند."