چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی ماهیت و چگونگی عملکرد گواهی سپرده نفتی در ایران با روش پژوهش تحلیلی و کتابخانهای است. عرضه اوراق گواهی سپرده نفتی در بورس اوراق بهادار از تاریخ ۲۲ اسفند ۱۴۰۱آغاز شده که دارای مزایای متعددی برای شرکت ملی نفت و فعالان بازار سرمایه است که سبب توجیهپذیری انتشار آن میشود. از مزایای بسیار این گواهی میتوان به مزایای خاص اقتصادی به دلیل راهبردی بودن محصولات حوزه انرژی، استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی ذینفع، بررسی مباحث بازرگانی و تحویل بهصورت موازی، اثرپذیری قیمتگذاری از بازار بورس، قیمتگذاری درست و حرفهای، معاملات واقعی فعالان در قالب سازوکار بازار، ابزار پوشش ریسک تورم (دارایی شناور)، حمایت ملموس و قانونی، ابزار توثیق و تضمین، ابزار فروش و توسعه بازار و ابزار تهاتر اشاره کرد. ویژگی مهمی که در این گواهی سپرده نفتی وجود دارد، قیمتگذاری دلاری با تسویه ریالی در نرخ سامانه سناست. این ویژگی باعث میشود نقدینگی مازاد در جامعه که به سمت بازارهای نامولد و دارایی مانند ارز، طلا و مسکن رفته است، به سمت بازارهای حقیقی و مولد یعنی «نفت و گاز» هدایت شود. به لحاظ ماهیت فقهی با توجه به اینکه نفت جزو انفال و متعلق به امامالمسلمین است، باید بررسی بیشتری صورت گیرد که در این گزارش بدان پرداخته نشده است.
خلاصه ماشینی:
عرضه اوراق گواهی سپرده نفتی در بورس اوراق بهادار از تاریخ ۲۲ اسفند ۱۴۰۱آغاز شده که دارای مزایای متعددی برای شرکت ملی نفت و فعالان بازار سرمایه است که سبب توجیهپذیری انتشار آن میشود.
از مزایای بسیار این گواهی میتوان به مزایای خاص اقتصادی به دلیل راهبردی بودن محصولات حوزه انرژی، استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی ذینفع، بررسی مباحث بازرگانی و تحویل بهصورت موازی، اثرپذیری قیمتگذاری از بازار بورس، قیمتگذاری درست و حرفهای، معاملات واقعی فعالان در قالب سازوکار بازار، ابزار پوشش ریسک تورم (دارایی شناور)، حمایت ملموس و قانونی، ابزار توثیق و تضمین، ابزار فروش و توسعه بازار و ابزار تهاتر اشاره کرد.
در اين گزارش تلاش ميشود ضمن معرفي فرايند تأمين مالي از طريق اوراق مالی و مقايسه آن با تأمين مالي از طريق نظام بانكي، به تبیین گواهی سپرده نفتی بهعنوان ابزار جدید معرفیشده در بورس انرژی توسط دولت سیزدهم پرداخته شود.
هدف اوراق سلف نفتی تأمین مالی صرف بود و بر اساس یکسری اوراق آپشن تبعی تعریف شده بود، اما در گواهی سپرده نفتی هدف اصلی، ارائه طبقه جدید دارایی برای سرمایهگذاری، گسترش بازار فیزیکی نفتی و ایجاد بستری برای خریداران این اوراق بهصورت مستقیم یا از طریق کارگزاران واسط با استفاده از ابزارهای مالی بینالمللی بود که اوراق خود را بهنوعی بیمه کنند و ریسک کاهش قیمت را پوشش دهند.
- مزایا برای فعالان عادی و حرفهای بازار سرمایه این گواهی بهعنوان ابزار مالی تازه در سبد داراییهای بورسی افراد قرار میگیرد و ریسکهای ناشی از نگهداری ریالی سرمایه را پوشش میدهد؛ ضمن اینکه این سپرده نخستین ابزار دلاری بازار سرمایه است و راهگشای ورود دیگر ابزارهای مالی مبتنی بر ارزهای خارجی به کشور است.