چکیده:
مالیات بر عایدی سرمایه، مالیاتی است که بر اختلاف قیمت خریدوفروش دارایی وضع می شود. در ایران تولیدکنندگان و کارمندان ملزم به پرداخت مالیات هستند، اما سرمایه داران و سوداگران نسبت به عایدی کسب شده از سرمایه و سوداگری، مالیاتی پرداخت نمی کنند. این بی عدالتی مالیاتی موجب تشویق افراد اقتصادی به سمت فعالیت های غیرمولد می شود. لذا مهم ترین هدف اعمال مالیات بر عایدی سرمایه، حمایت از تولید و سرمایه گذاری مولد با محدود کردن فعالیت های سوداگرانه، کاهش نوسانات بازارهای دارایی ازجمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و نیز جلوگیری از افزایش قیمت ناگهانی در این بازارها، بهبود عدالت مالیاتی، ترغیب بنگاه ها به تامین مالی داخلی و ارتقای کارایی (با توجه به اثر قفل شدگی) است. یکی از راه های کاهش فعالیت های نامولد در کشور، افزایش هزینه های انجام این فعالیت هااست که با ابزاری مانند مالیات بر عایدی سرمایه به تنهایی ثمربخش نیست و لازم است هم زمان، محیط کسب وکار و سرمایه گذاری در کشور نیز بهبود یابد و رفع موانع موجود بر سر راه فعالیت های مولد و تولیدی در دستور کار قرار گیرد. در این نوع پایه مالیاتی حتما باید ملاحظاتی مانند «تمایز بین عایدی واقعی و عایدی غیرواقعی و نحوه تفکیک آن در دارایی های مختلف»، «تورم و عواید سرمایه ای بلندمدت و کوتاه مدت» و «لحاظ زیان های سرمایه ای در محاسبه عایدی خالص» را در نظر گرفت. در نهایت اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه دست کم در کوتاه مدت و تا زمان رسیدن به بلوغ کافی نمی تواند موجب کاهش تورم و حل وفصل مشکلات ایجادشده در بازارهای ارز، خودرو، مسکن و... شود.
خلاصه ماشینی:
لذا مهمترین هدف اعمال مالیات بر عایدی سرمایه، حمایت از تولید و سرمایهگذاری مولد با محدود کردن فعالیتهای سوداگرانه، کاهش نوسانات بازارهای دارایی ازجمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و نیز جلوگیری از افزایش قیمت ناگهانی در این بازارها، بهبود عدالت مالیاتی، ترغیب بنگاهها به تأمین مالی داخلی و ارتقای کارایی (با توجه به اثر قفلشدگی) است.
چه تضمینی برای عدم خروج سرمایه با اجرایی کردن این طرح وجود دارد؟ 13- با توجه به معافیت بورس از مالیات بر عایدی سرمایهای و عمق کم بازار سرمایه، آیا تقاضای سوداگرانه و سفتهبازانه در بورس شکل میگیرد؟ 14- ویژگیهای اجرایی این طرح در برابر مالیات بر خانههای خالی چیست؟ با توجه به پرسشهای بالا، تحقیق حاضر بهگونهای تنظیم شده است که در قسمت نخست، تحلیلی از وضعیت موجود مالیاتدهی در اقتصاد ایران ارائه میشود.
در مقدمه توجیهی این طرح، حمایت از تولید و سرمایهگذاری مولد، کاهش نوسانات بازارهای دارایی ازجمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و نیز جلوگیری از افزایش قیمت ناگهانی در این بازارها از مهمترین اهداف اعمال مالیات بر عایدی سرمایه بیان شده و دستیابی به اهداف مورد اشاره در گرو خروج سوداگران از این بازارها اعلام شده است؛ زیرا برای تحقق رشد و رونق اقتصادی و بهتبع آن، اشتغال، لازم است سرمایهگذاران به بخشها و فعالیتهای مولد بهعنوان موتور اصلی بخش حقیقی اقتصاد سوق داده شوند.