چکیده:
آزادی موهبتی است الهی که خدای متعال به انسان عطا فرمود اما از آنجا که انسان موجودی ضعیف است،
برای او هم حجت درونی (عقل) و هم حجت بیرونی (پیامبران) قرار داد تا انسان را به سوی کمال و اهداف
عالیه الهی رهنمون سازند ولی در عین حال بشر در انتخاب راه صواب و خطا آزاد است. در این مقاله نویسنده
با استفاده از آیات، روایات، سیره پیامبر صلیاللهعلیهوآله و ائمه علیهمالسلام ثابت میکند اسلام نه تنها به پیروان خود، آزادی
اظهار عقیده در تمامی عرصههای عقیدتی، سیاسی و اجتماعی را میدهد و کتمان حق را حرام و بیان حقایق را
برای مردم واجب میداند بلکه برای غیر مسلمانان قائل به آزادی بیان میباشد و در این راستا در برخورد با
اندیشههای مخالف اسلام، دستور میدهد که با حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن با آنها مناظره شود. اسلام
علاوه بر آزادی نطق و بیان، آزادی قلم را نیز در این ردیف قرار داده است که البته آزادی قلم آمیخته با آزادی
نطق و بیان میباشد و هر یک ملازم دیگری است. باید توجه داشت که اسلام در عین حالی که آزادی بیان و
قلم را برای همگان، در جامعه اسلامی پذیرفته است ولی حدود و مقرراتی را برای آن مشخص کرد تا جامعه
دچار هرج و مرج نگردد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله نویسنده با استفاده از آیات، روایات، سیره پیامبر صلیاللهعلیهوآله و ائمه علیهمالسلام ثابت میکند اسلام نه تنها به پیروان خود، آزادی اظهار عقیده در تمامی عرصههای عقیدتی، سیاسی و اجتماعی را میدهد و کتمان حق را حرام و بیان حقایق را برای مردم واجب میداند بلکه برای غیر مسلمانان قائل به آزادی بیان میباشد و در این راستا در برخورد با اندیشههای مخالف اسلام، دستور میدهد که با حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن با آنها مناظره شود.
از نصوص دینی که به طور خلاصه بدان اشاره شد، به این نتیجه میرسیم که از دیدگاه اسلام، آزادی بیان، حتی برای ملحدان و منکران دین، امری روشن و بدیهی است و همه افراد، مجازند در برابر منطق اسلام به بحث و استدلال بپردازند و نظر خود را ارائه دهند و ابراز اندیشه و عقیده از جانب هر کس که باشد محترم است و مسلمانان موظف به برخورد صحیح و نیکو با سخنان و عقاید مخالف میباشند.
در زمان امام باقر و امام صادق و امام رضا علیهمالسلام ، که تقریبا محیطی آزاد برای گسترش معارف اسلامی پدید آمده بود و امامان، فرصتی را در راه نشر فرهنگ اسلام و تفسیر قرآن پیدا کرده بودند، افراد گوناگونی را، از غیر مسلمانان، مشاهده میکنیم که آزادانه در محضر آنان رفت و آمد میکردند و به بحث و تحقیق، درباره عقیده خود میپرداختند و سؤالات و شبهات خود را با کمال آزادی در آن مجالس مطرح میکردند و ائمه نیز، با متانت و احترام، به آنان پاسخ میگفتند."