خلاصه ماشینی:
مراد از متدولوژی علم کابرد منطق است درعلوم مختلف با شناخت روش کار بردن عقلدر کشف روابط عینی موجود در طبیعت ونهاد انسان و جمیع موضوعات مورد تحقیقعلمی که میتوان در تکامل شناخت بشرینسبت به خودش و محیط زیست او این نتایجرا از آن انتظار داشت: الف-افزایش قوۀ تمیز و تشخیص وطبقهبندی و تحلیل روابط بین انواع پدیدهها.
با در نظر گرفتن اینکه-برای به دستآوردن کلیه محاسبات در رشتههای مختلف علممانند نجوم و شیمی و جمیع رشتههای فیزیک ازسینماتیک و مکانیک و الکتریسیته گرفته تافیزیک اتمی و هستهای-از روی روابطریاضی تعریف«واحد»مبدأ جمیع فعالیتهایمحاسباتی است؛اهمیت تعریف«واحد»بهخوبی آشکار میشود و از این جهت میبینیمکه ابو ریحان در قسمت شمار باب دوم ازالتفهیم توجهی خاص به تعریف واحد گروهکرده و گوید: و از بهر آنک حکمهای هندسه و خاصهاندر نجوم به شمار به کار برند.
(7)-منظور از معارضۀ بیرونی با منطق ارسطوتحاشی او از پذیرش تام قالب قیاسی یامنطق صوری ارسطو در کشف حقیقتاست،که گاهی زیادتر از قدرت تحمل آنمورد استفاده مدافعان مکتب او در عصربیرونی مانند ابن سینا قرار میگرفت واین روش ذاتا تابع نظر یونانی بود کهدر برخورد با حقایق علمی بیشتر برژرفاندیشی به منظور ساختن یک مدلذهنی استوار است تا کسب معرفت ازواقعیات امور.
(8)-آنچه موردنظر ما در پایهگذاری روشتحقیق در علوم از طرف ابو ریحان استنه این است که وی مانند گالیله ولاووازیه و کلود برنارد و اگوست کنتتوانسته باشد که به ترتیب نجوم و شیمیو زیستشناسی و علم الاجتماع را ازحیطهی قدرت فلسفه خارج کند،بلکهمنظور آنست که وی در عصر خود چنانروش کلی در تحقیق علمی اتخاذ کرد.