چکیده:
آزادی عقیده یکی از انواع مهم آزادی است. در این نوشتار آزادی عقیده از دیدگاه اسلام مورد بررسی و
تحلیل قرار گرفته است. نگارنده ضمن تعریف و بیان اقسام عقیده، تفاوتها و ممیزههای تفکر و عقیده را بحث
نموده و سپس دیدگاه قرآن و سیره پیامبر صلیاللهعلیهوآله را در این موضوع مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. در
پایان، به محدودیتهای آزادی عقیده و بحث جهاد و ارتداد اشاره رفته است.
خلاصه ماشینی:
"آیا عقیده، مطلق است یا محدود؟ ملاک انتخاب عقیده چیست؟ برای پاسخ به این پرسشها باید به نکات زیر توجه نمود: 1ـ عقیده مطلق، آزاد نیست؛ بلکه حد و مرز دادن به آزادی عقیده امری لازم و ضروری است؛ زیرا اولا، عقیدهای که انسان انتخاب میکند، همیشه بر مبنای تفکر و اندیشه نیست؛ بلکه اغلب عقاید بر اساس تقلید و پیروی کورکورانه از اکابر و بزرگان و پدر و مادر و یا از محیط است و نیز گاهی بر اساس دل و احساسات، عقیدهای ایجاد میشود و از آن جهت که دلبستگیها موجب تعصب، جمود، خمود و سکون است، بشر نمیتواند در عقیده مطلقا آزاد باشد.
اسلام که به عنوان یک نظام اجتماعی بر صیانت از مرزهای بیرونی و درونی جامعه و فرد مسلمان بیشترین حساسیت و عنایت را دارد، از سر غیرت فرهنگی با تشریع حکم ارتداد، این شیوه موذیانه و مخرب را به بهترین وجه، خنثی و بر ملا ساخته است؛ اما شیوهای که برای خنثی سازی این توطئه به کار میبرد به گونهای است که مانع هر گونه سوء استفاده احتمالی نسبت به حریم افکار و اندیشههای آزاد انسانها شده است؛ به ترتیب زیر: الف) حکم ارتداد، تنها در صورت ابراز عقیده ارتداد و تبلیغ علیه دین و برهم زدن نظم عمومی در غیر مقام علمی و استدلال است؛ در غیر این صورت، هیچ کس و به هیچ وجه در جامعه اسلامی______________________________ 1ـ عبدالرحمن الجزیری، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 5، ص 422."