چکیده:
اگرچه روابط میان دو کشور باستانی ایران و چین به قرنهای دور بازمیگردد؛ولی قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی، یعنی دوران حاکمیت مغولان از اهمیت ویژهای برای دو کشور برخوردار است.زیرا در این مقطع تاریخی بر اثر یکپارچگی نسبی و مناسبات میان شرق و غرب،بسیاری از ایرانیان به سرزمین چین مهاجرت کردند و از میان آنها شخصیتهای متعددی به مقامات بالای سیاسی و علمی دست یافتند و منشأ گسترش دین اسلام در چین شدند.به علاوه در کشور چین آثاری از معماری آن دوران به خصوص مساجدی که به سبک ایرانی ساخته شده بر جای مانده است.یکی از این ایرانیان شخصی به نام نصر الدین است که مقبرهء او در مسجد باستانی سهر سونجیانگ قابل مشاهده است.این که نصر الدین کیست و به چه دورانی تعلق دارد و چه جایگاهی در میان مسلمانان داشته است،مسألهای است که در این سطور به آن خواهیم پرداخت.در این نوشته همچنین موضوعات دیگری مانند شواهد مربوط به ایرانی بودن نصر الدین و این که آیا او بانی مسجد سونجیانگ هست یا خیر و اهمیت سنگنوشتهء مقبره او مطرح خواهد گردید.
خلاصه ماشینی:
"معرفی یک شخصیت تاریخی به عنوان نمادی از سابقه حضور ایرانیان در جنوب شرقی چین *حجت رسولی دانشگاه شهید بهشتی چکیده اگرچه روابط میان دو کشور باستانی ایران و چین به قرنهای دور بازمیگردد؛ولی قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی، یعنی دوران حاکمیت مغولان از اهمیت ویژهای برای دو کشور برخوردار است.
به علاوه،در این شهر مسجد مهمی ساخته شده که مقبرهء شخصی به نام نصر الدین که یکی از حاکمان این منطقه بوده است در آن بر جای مانده است که خود شاهدی است بر دوران نفوذ و قدرت مسلمانان در اقصی نقاط چین.
از جمله این که: 1-نصر الدین به چه ملیتی تعلق داشته است؟ 2-آیا او بانی مسجد سونجیانگ است؟ 3-چه اثری از نصر الدین باقی مانده است؟ اگرچه درباره پیشینهء روابط ایران و چین کتابهای زیادی نوشته شده؛ولی دربارهء موضوع خاص این مقاله اثر مستقلی به زبان فارسی به چاپ نرسیده است و نگارنده اثری که به معرفی نصر الدین یا نقش مسلمانان ایرانی در منطقه سونجیانگ پرداخته باشد،نیافته است.
اهمیت این بررسی از آن جهت است که روزنهای به جایگاه و نقش مسلمانان و ایرانیان در مقطعی از تاریخ گذشته کشورهای شرق آسیا و از جمله کشور بزرگ و دوردست چین؛و امروزه جستجو و تحقیق برای شناخت پیشینهء روابط ایران با سایر کشورها و به خصوص سرزمین بزرگ چین ضرورتی علمی و فرهنگی است.
این در حالی است که ابتدای جاده ابریشم از شهر شیان بوده و محلهء بزرگی در قلب شهر شیان مسلماننشین است و بیتردید اسلام توسط ایرانیان به این شهر راه یافته و مسجد بزرگ شهر شیان و کتیبهء فارسی آنکه نگارنده خود مشاهده کرد است،شواهد بسیار ارزشمند و متعددی از سابقهء روابط تاریخی ایرانیان و مسلمانان ایرانی با سرزمین باستانی چین به شمار میآید."