چکیده:
مقالهی حاضر با هدف بررسی نظری و تجربی دو متغیر ناکامی اجتماعی در نقش متغیر مستقل و نوع جرایم برحسب شدت در نقش متغیر وابسته نگاشته شده است.استان گلستان و مجرمین زندانی در این استان،محدودهی مکانی مطالعه و سال 1382 محدودهی زمانی آن است.استان گلستان دارای اقوام و گویشهای مختلفی است و به نظر میرسد که ناکامی اجتماعی در بین این گروهها متفاوت بوده و همین تفاوت تا حدی بر شدت جرایم در میان آنان اثر داشته است. جامعهی آماری مشتمل بر 3500 نفر در زندانهای گنبد و گرگان بودهاند که از میان آنان 344 نفر به عنوان نمونه و با شیوهی سهمیهای برحسب چهاربند نظام دادگاه انقلاب دادگستری و نسوان أخذ شدهاند.در نمونهی مورد مطالعه اکثر افراد به ترتیب در گروه مجرمین با جرایم سبک،متوسط و سنگین قرار داشتهاند.طیف ناکامی اجتماعی 19 درجهای بوده که میانگین این متغیر برای کل افراد مورد مطالعه برابر 16/10 محاسبه شده است.نتایج نشان میدهد که میانگین ناکامی اجتماعی در بین مجرمین با اعمال مجرمانهی سنگین(11/11)بهطور قابل توجهی بیشتر از ناکامی اجتماعی در بین مجمرمین با جرایم سبک و متوسط(به ترتیب 18/9 و 97/9)است.درحالیکه میانگین ناکامی اجتماعی در بین افراد متعلق به اقوام و گویشهای بلوچ و زابلی بهطور معناداری بیشتر از سایر گروههاست.میزان جرایم سنگین نیز در بین این افراد بیشتر مشاهده شده است.نتایج همچنین نشان میدهد که بین نتیجه از مقالهی حاضر این است که متغیر ناکامی اجتماعی در شرایطی که از حد مشخصی بالاتر رود میتواند احتمال انجام اعمال مجرمانهی سنگین را افزایش دهد ولی در جرایم با شدت کمتر این متغیر فاقد تأثیر معنادار است.
خلاصه ماشینی:
"از جمله اینکه عواملی که منجر به وقوع اعمال مجرمانه میشوند کدامند و در یک مدل علی،کدام علت علتها را میتوان تبیینکنندههای بهتری برای این نوع از اعمال دانست؟جه عواملی افراد را به سمت ارتکاب اعمال مجرمانهای سوق میدهد که به لحاظ حقوقی و حکم صادره برای مرتکبان آنها در گروه جرمهای سنگین (نظیر قتل یا مشارکت در آن،آدمربایی،راهزنی،قاچاق مواد مخدر و خریدوفروش آنها)طبقهبندی میشوند؟آیا بین شدت اعمال مجرمانه با ناکامی اجتماعی و فشارهای ناشی از آن رابطهای وجود دارد و آیا میتوان قضاوت کرد که هرچه افراد در دستیابی به اهداف باارزش اجتماعی ناکامی بمانند احتمال بیشتری دارد که دست به اعمال مجرمانه سنگین بزنند؟ در یک فضای چندمتغیرهی پیچیده نظیر فضای زندگی اجتماعی(با تعداد متغیر بسیار زیاد یا حتی نامحدود)پاسخ مستند تجربی به چنین سؤالاتی هرچند امکانپذیر است اما پاسخها همواره باید با احتیاط نگریسته شوند.
براساس مباحث نظری ارائهشده و با توجه بر نتایج تجربی این مطالعه،افزایش فرصتهای قانونی برای دستیابی به منابع باارزش برای مبادلههای اجتماعی نظیر ثروت،دانش و معرفت و قدرت به عنوان رویکردی اساسی در کاهش و کنترل انواع جرایم سبک،متوسط و سنگین در جامعه مورد مطالعه،لازم است مورد توجه شورای اداری و برنامهریزی اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی در استان گلستان قرار گیرد و در عینحال حد اقل کاهش برخی ناکامیهای اجتماعی و افزایش فرصتهای قانونی در بین اقوام بلوچ و زابلی و توجه ویژه به آنها میتواند بر کاهش میزان جرایم سنگین در استان بهطور قابل توجهی تأثیرگذار باشد."