چکیده:
کشف ساختار قرآنی به منظور رد ایده آشفتگی در بیان آنها،با تکیه بر اصول بر جای مانده از سنت معصومین(ع)و نیز دیدگاههای عالمان علوم قرآن و تفسیر،و نیز دستاوردهای نوین علوم ادبی در حوزه نظریه و روش،در دوره معاصر مورد توجه عالمان قرآنپژوه قرار گرفته است.در این مقاله ساختار سوره انشقاق مورد توجه قرار گرفته است.محور اصلی سوره که تمام آیات سوره حول آن میچرخند،«سفارش مشفقانه انسان به ایمان به قیامت و قرآن»است.سه موضوع اصلی طرح شده در این سوره،یعنی«قیامت»، «انسان»و«انسان در قیامت».در کنار محور موضوعی پیشنهاد شده،همانند نسقی آیات این سوره را در کنار هم قرا میدهند.این موضوعهای اصلی در بافت سورههای همجوار این سوره نیز یافت میشوند که این خود تأییدی بر ساختار پیشنهادی است.نظم آهنگ واژگان پایانی(فواصل الای)آیات این سوره نیز هم آهنگی زیبایی با مضامین آیات دارند و با تغییر مضمون آیه تغییر میکنند.
خلاصه ماشینی:
"برای نمونه فخر رازی در تفسیر خود در تمام سورهها به این موضوع توجه دارد و در جایی که میان آیات و یا سورههای قرآن ارتباط و یا نظمی را مییابد به آن اشاره میکند.
اگرچه برخی از این کوششها در واقع تلاشی در جهت طرح روشی نو در شناخت قرآن(قرآنشناسی سوره به سوره)و فهم و انس با مضامین آن بوده است،اما در کنار این کوشش،تلاش ناخودآگاه برای نشان دادن انسجام مفهومی و محتوایی سورهها و نظم در بیان آنها را در پی داشته است.
اگر در بررسیهای انجام شده در مضمون این سوره دقت کنیم،خواهیم دید که این تفکیک و جدایی در تمام موضوعهای سوره موج میزند؛برای نمونه،شکافته شدن آسمان(آیه 1)،جدایی زمین از آنچه درون آن است(آیه 4)،جدایی انداختن میان افرادی که نامه عملشان بدست راستشان داده میشود یا افرادی که نامه عملشان بدست چپشان داده میشود(آیات 7-51)،تأکید بر دسته دسته شدن آدمیان در سرای دیگر(آیه 91)و در پایان جدایی میان مؤمنان و تکذیبکنندگان.
در کوشش برای رسیدن به پیام سوره و یا به عبارتی روشنتر محور موضوعی سوره،با توجه به بررسی مضامین آیات سورههای همسایه آن:باید گفت که به نظر میرسد محور موضوعی این سوره«سفارش مشفقانه و از سر دلسوزی به انسان برای ایمان آوردن به قرآن و روز قیامت»است.
اطلاعات کتابشناختی این مقاله به قرار زیر است: (3)-برای نمونه از کوششهای قرآنپژوهان دانشگاهی میتوان به کتاب ساختار هندسی سورههای قرآن اثر محمد خامهگر اشاره کرد که کوششی فراگیر برای اثبات این ایده است که آیات سورههای قرآن دارای چینشی منظم هستند و هر سوره مقصودی را در بیان خود دنبال میکند."