چکیده:
پدیدهی اختلاف،به ویژه در عرصهی اندیشه و حکومت،واقعیتی است که در هر نظام فکری و سیاسی وجود دارد؛لکن در مبانی انسانشناسی و جهانبینیهای نظامهای گوناگون فکری و سیاسی،نوع و سنخ پدیدهی اختلاف متفاوت میشود.در نظام لیبرال،که انسانشناسی اومانیستی و اصالت فردی(با حاکمیت سود و لذت)سیطره دارد،اختلاف بر سر تزاحم منافع افراد است،اما در نظام دینی(در مقام تعریف)چون انسانشناسی الهی و اصالت کمال فرد و جامعه(با حاکمیت معنویت و اخلاق)سیطره دارد، اختلاف نه بر سر تزاحم منافع شخصی افراد،بلکه بر سر تشخیص مصادیق بهتر و اولویتها در طریق کمال فرد و جامعه است.
احزاب و گروههای مختلف از یک طرف براساس اختلاف دیدگاهها و از طرف دیگر براساس نزدیکی و اشتراک دیدگاههای درون گروهی پدید میآیند.احزاب در نظام دینی به واسطهی جهانبینی و انسانشناسی الهی براساس آرمانهایی متعالی و بر افق اصول مشترک شکل میگیرند.
در نظام دینی،هر فرد آدمی،بنابر مسؤولیت وجودی خویش در برابر موهبت آزادی و اختیار،خواستهای خود را محدود به ضوابط و شرایط طریق کمال مینماید.
وضعیت درون حزبی احزاب در نظام لیبرال از قبیل همکاری براساس منافع مشترک است،ولی وضعیت درون حزبی احزاب در نظام دینی از قبیل همدلی برای آرمانهای مشترک است.
وفاداری به اصول مشترک توسط احزاب مختلف ضامن اتحاد ملی و همدلی درون حزبی ضامن انسجام درونی جامعه است.
خلاصه ماشینی:
"اختلاف نه بر سر تزاحم منافع شخصی افراد،بلکه بر سر تشخیص مصادیق بهتر و اولویتها در طریق کمال فرد و جامعه است.
وضعیت درون حزبی احزاب در نظام لیبرال از قبیل همکاری براساس منافع
مشترک است،ولی وضعیت درون حزبی احزاب در نظام دینی از قبیل
اینک سؤال اصلی این است که«اگر اختلاف در جامعهی بشری متعارف
انسانها با وجود تزاحم،تصادم و اختلاف میداند،اما فقط یک چیز را عامل اتحاد میشناسد و آن ایمانی الهی است.
گونه که خود میخواهند و میپسندند عمل کنند و دیگری معتقد است که چنین
براساس این عقیده،گروههای مختلف انسانی باید از برخی خواستهای خود
هدف اصلی یک حزب این است که عقاید و سیاستهای خود
در این نگرش،در عرصهی سیاست و حکومت،آرمانی بیرونی از خود انسان وجود ندارد و بالاترین آرمان،برآورده شدن هرچه بیشتر نیازهای مادی فرد
در این مدل نیز اختلاف میان انسانها هست و کاملا طبیعی است،اما اختلاف
شد،موجب سستی نظام میشود و این مسأله روشن است که بین افراد و
همان مدلی است که برای اختلاف در نظام دینی پیش از این گفته شد.
متفاوت است با اختلاف در نظام اومانیستی و اصالت سود و لذت فردی لیبرال که
حضرت امام قدس سره به اختلاف نوع دیگری نیز
و البته یک چیز مهم دیگری هم ممکن است موجب اختلاف گردد-که
سیاسی لیبرال است و این درست در نقطهی مقابل آرمان نظام سیاسی دینی قرار
لکن کارکرد احزاب براساس نوع نگرش به انسان در دو مدل لیبرال و دینی با
نظام دینی از قبیل همدلی برای آرمانهای مشترک متعالی است."