چکیده:
عدم موفقیت پیامبر اسلام در مسلمان کردن مردم مکه پس از 31 سال تبلیغ دین جدید در این شهر در مقابل مسلمان شدن مردم مدینه بدون حضور فیزیکی ایشان در آن شهر و تنها از طریق تماس با نمایندگان این مردم یکی از نکات جالب و پرابهام تاریخ صدر اسلام است.مقاله حاضر درصدد است که از منظر جامعهشناختی آن مقاومت و سرسختی در اسلام نیاوردن از سوی همشهریها و آشنایان پیامبر و این سهولت در پذیرش دین جدید از سوی مردمانی از قبایل دیگر را بررسی کند.در این راستا نویسنده میکوشد با نگاهی به شرایط جغرافیایی شبهجزیره تأثیر اقلیم عربستان را بر نوع زیست و فرهنگ این مردم و شهرهای مکه و مدینه،که بسیاری از رفتارهای آنها را توجیه میکرد،باز شناسد و سپس با نگاهی به ساختار قشربندی و مناسبات سیاسی،اقتصادی و اجتماعی آن دو شهر پاسخ خود را بیابد.البته از آنجایی که مقاله درصدد شناخت عکس العمل متفاوت دو گروه از مردم به دین جدید است پس میبایست آموزههای این دین هم مورد بررسی قرار گیرد تا علل عکس العملهای متفاوت به آن بازشناخته شود.پس از بررسی موارد یاد شده نتایج زیر که همان فرضیات مقاله بودند به دست آمدند:«عوامل عدم شکوفایی اسلام در مکه مغایرت آموزههای اسلام با باورها و سنتهای موجود، مناسبات و نظم سیاسی-اقتصادی-اجتماعی حاکم و امتیازات اشراف بود»و عوامل رشد و شکوفایی اسلام در مدینه «مجاورت اعراب با یهود و شکست اوس از خزرج و عدم وجود قشری منسجم و قدرتمند از شیوخ و اشراف برای مقابله با اسلام»بود.
خلاصه ماشینی:
"عدم موفقیت پیامبر اسلام در مسلمان کردن مردم مکه پس از 31 سال تبلیغ دین جدید در این شهر در مقابل مسلمان
آنکه حضرت محمد(ص)تا پیش از اسلام آوردن مردم یثرب،هیچگاه به عنوان پیامبر دین جدید و برای تبلیغ
به این شهر سفر نکرده بودند و زمینههای اسلام آوردن مردم یثرب تنها در غرض دو سال و آنهم با سه ملاقات
عرب در آن وادی ساکن گردند،اما گسترش اهمیت مکه به دلیل حضور قریش در این شهر بود.
دیگر افراد قبیله برای عدم اقبالت مردم و عدم رشد اسلام در مکه بسیار حیاتی بود.
گذشته از دلایل اشاره شده که انگیزهای برای مخالفت مردم و سران و اشراف مکه با اسلام ایجاد میکرد،
هرساله اعراب از اطرافت و اکناف عربستان برای زیارت کعبه و بتهای درون آن به شهر مکه میشتافتند،پس حفظ تقدس مکه و وضعیت موجود برای تداوم تجارت(در کنار سایر دلایل اشاره شده)
در بخش اول مقاله برای پاسخگویی به این سؤال که«دلایل و عوامل عدم شکوفایی اسلام در مکه چه
حج تعدادی از افراد یثرب را مسلمان کرده و زمینه پذیرش اسلام را بین طوایف و قبایل این شهر مهیا میکند.
دلایلی را که برای ایمان نیاوردن مردم مکه قائل شدیم،در جامعه یثرب هم بررسی کنیم،البته با توجه به زمینههای تاریخی و فرهنگی این جامعه.
عدم وجود این ویژگیها باعث میشد که منافع بزرگان یثرب با اسلام آوردن مردم به خطر نیفتد.
بررسی اجمالی تاریخ اسلام درمییابیم که بیشترین تأثیر را در این بین مخالفته اشراف و بزرگان مکه با پیامبر و"