چکیده:
توجه به موضوع مهم مناطق خشک و بیابانزایی،و نیز آثار اجتماعی-اقتصادی آن در آموزش عالی ایران ضروری به نظر میرسد.در این مقاله،ضمن بررسی آب و هوای مناطق خشک (به ویژه ایران)،با ذکر مثالهای بنیادی،به بحرانهای آب و هوایی اشاره میشود.سپس به علل انسانی بیابانزایی که بیشتر ناشی از افزایش جمعیت است،و به بحرانهای اجتماعی-اقتصادی میانجامد،میپردازیم.
بیابانزایی یکی از بیماریهای زیست محیطی تلقی میشود. در حقیقت،یکی از مهمترین و حیاتیترین مسائل زیست محیطی کشورمان،بیابانزایی است.این معضل باعث شده است،توان تولید بیولوژیکی خاکهای کشور کاهش یابد.
در پایان این مقاله،اقدامات مربوط به بیابانزدایی مطرح میشوند.تجدیدنظر حیات اکوسیستمهای بیابانی،مطالعهی دقیقتر دربارهی علل بیابانزدایی،به کار بردن راهحلها و راهبردهای علاج بخش علمی و منطقی،و نیز پیشگیری،بهطور حتم ما را از سیر قهقرایی موجود نجات خواهد داد.
خلاصه ماشینی:
"نگرشی بر آموزش مسائل مناطق خشک و بیابانزدایی در دانشگاههای ایران دکتر شهریار خالدی گروه جغرافیا-دانشگاه شهید بهشتیچکیده توجه به موضوع مهم مناطق خشک و بیابانزایی،و نیز آثار اجتماعی-اقتصادی آن در آموزش عالی ایران ضروری به نظر میرسد.
روش مطالعه هنگامی آموزش مسائل مناطق خشک و بیابانزدایی به اجرا درمیآید که مطالعات گستردهای در این ارتباط صورت گیرد،علل بیابانزایی تجزیه و تحلیل شود و راهبردهایی برای حل آنها اتخاذ گردد.
تنها گروههای آموزشی که در دانشگاهها به آموزش مسائل مناطق خشک و نیز ارائهی راهحل برای آنها مبادرت میکنند،گروههای جغرافیا،محیط زیست و برخی رشتههای موجود در دانشکدههای منابع طبیعی و کشاورزی هستند.
با توجه به این موضوع که بیش از 80 درصد از خاک کشورمان را مناطق خشک فرا گرفتهاند و روزبهروز نیز گسترش مییابند،نقش آموزش عالی در این زمینه بسیار ضعیف و محدود است.
زیرا اگر متخصصان و کارشناسانی که برای گذراندن دورهی سربازی یا سایر دورهها به منظقهای خشک از کشور اعزام میشوند،با ویژگیهای محیطی و انسانی این مناطق آشنا باشند،بهتر میتوانند مسائل محیط را درک کنند.
دورهی از مراکز شهری،فقر و مشکلات عمدهی روستاییان و کوچنشینان بسیاری از بخشهای مناطق خشک ایران موجب میشود که آنها هرگز برای معالجهی دندانهای خود به دندانپزشکی مراجعه نکنند.
در آبیاری مراتع و مزارع نیز بیشتر آبهای زیرزمینی شور و لب شور مورد استفاده قرار گرفتهاند که در نتیجه به تدریج،بر میزان املاح خاک افزوده شده و توان تولید اراضی به میزان قابل ملاحظهای کاهش یافته است."