چکیده:
پیداست که ادب عربی در پرتو قرآن کریم به زیباترین شکل ممکن تعالی یافته و به صورت درخشانترین ادب ملل جهان درآمده است. همواره تأثیر قرآن کریم بر روی احساس و اندیشه و چهارچوب لفظی و معنوی آثار شاعران و ادیبان مسلمان موردنظر و علاقه محققان و پژوهشگران بوده است.در این مقاله انعکاس و پرتو مفاهیم عالی آیات قرآن کریم در دیوان شاعر توانای عصر عباسی،حبیب بن اوس طائی معروف به ابو تمام بررسی شده و متن عربی ابیات با تعیین محل استشهاد و شرح فارسی آنها در چهل و شش مورد و در حدود نود بیت نگاشته شده است.
خلاصه ماشینی:
(تبریزی ابو تمام،4991،ج 2،383 و بیهقی ابو تمام تقافته من خلال اشعر،ص 86-محمد عباسی اشعاع قرآنی،7891،ص 89-99) 61-ابو تمام،تصاویر قرآنی را فراوان بعاریه میگیرد از جمله در قصیدهای در مدح معتصم میگوید: یهنیء الرعیة ان الله مقتدراً اعطاهم بابی اسحاق ماسألوا (رعیت را گواراست که خداوند توانا هرچیزی را بخواهند وسیله ابو اسحاق (معتصم)بدانان میبخشد)که اشارهای دارد به این آیه "ان الله علی کل شی قدیر".
(همان،ج 73/2،اشعاع،ص 121) 02-خداوند مؤمنان را در جهاد یاری میکند که میفرماید: "و کان حقا علی الله نصر المؤمنین" روم74/ و ما النصر الا من عند الله" آل عمران621/ و ابو تمام در قصیده فتح عموریه در مدح معتصم میگوید: رمی بک الله برجیها فهد مها و لورمی بک غیر الله لم یصب من بعد ما اشبوها و اثقین بها و الله مفتاح باب المعقل الاشب (ای امیر!جنگ تو برای یاری دین خدا بود و اگر برای یاری غیردین خدا میجنگیدی،خداوند ترا پیروزی بهره نمیکرد و پیروز نمیشدی.
(همان،ج 42/2 اشعاع ص 421) 03-در قرآن کریم بهشتیان بجوانی توصیف شدهاند و غلامان بهشت نیز جوانانی هستند که پیر در میانشان نیست و ابو تمام این اندیشه را از قرآن کریم الهام گرفته است که در قصیدهای در مدح ابو سعید محمد بن یوسف ثغری میگوید: لو رأی الله ان للشیب فضلاً جاورته الابرار فی الخلد شیباً (اگر خداوند پیری را فضیلتی میدید آن را در بهشت به نیکان میداد و آن را همسایه نیکان میساخت.