چکیده:
توسعه روستایی به عنوان هدف توسعه و یا راهبرد دستیابی به آن در بسیاری از کشورهای جهان بویژه کشورهای در
حال توسعه که بخش زیادی از جمعیت آنها در روستاها زندگی میکنند مورد تاکید است. با توجه به نقش برنامه ریزی در
دستیابی به توسعه، و در نظر گرفتن این مطلب که برنامه ریزی به عنوان یک فرآیند دارای مراحل مختلفی از جمله تهیه
برنامه، اجرا، نظارت و ارزشیابی میباشد، اتخاذ یک روششناسی مشخص در این روند ضروری میباشد. با در نظر
گرفتن راهبردهای مختلف در زمینه توسعه روستایی از جمله توسعه روستایی یکپارچه و توسعه روستایی پایدار،
روششناسیهای متفاوتی نیز قابل طرح ریزی است. روششناسی برنامه ریزی توسعه روستایی باید در چهارچوب
نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک کشور تعیین شود و به همین علت، وجود یک روششناسی یکسان برای همه
کشورها واقع بینانه نیست. در این مقاله مفاهیم، راهبردها و فرایندهای برنامه ریزی توسعه روستایی مورد بررسی و
تحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
برنامهریزی فعالیتها: جامع بودن فعالیتهای توسعه روستایی در اکثر کشورها، اهداف و سیاست کلی توسعه روستایی شامل موارد ذیل است: 1ـ کاهش فقر روستایی؛ 2ـ افزایش تولید و بهرهوری؛ 3ـ تأمین دسترسی برابر به امکانات روستایی؛ 4ـ بهبود کیفیت زندگی روستایی از طریق تأمین زیر ساختهای اساسی و خدمات اجتماعی؛ 5ـ توانا ساختن مردم فقیر روستایی برای مشارکت در کنترل محیط خود و استفاده از منابع محلی و مشارکت در همه تصمیمات متأثر کننده زندگی آنان؛ 6ـ تقویت موسسات و نهادهای روستایی، بطوریکه آنها بتوانند نقش موثری در توسعه و ایجاد موسسات جدید برای حمایت از توسعه پایدار داشته باشند (میوجری (1) ، 1997، ص 57).
در نظر گرفتن موارد بالا، پروژههای توسعه روستایی معمولاً به طور جامع تنظیم شده و موارد ذیل در آنها در نظر گرفته میشود: 1ـ ایجاد هماهنگی در رشد بخشهای مختلف از طریق تقویت پیوندهای بین بخشی به منظور افزایش منافع؛ 2ـ تمرکز بر یک یا دو فعالیت معمولاً اشتغال کافی برای جذب نیروی کار روستایی بوجود نمیآورد؛ 3ـ نیازهای اساسی مردم فقیر متنوع هستند که فقط از طریق برنامه ریزی در چند فعالیت قابل تأمین است.
برنامهریزی پروژه و تعیین محل اجرای آن تصمیمات عمده برنامه ریزی توسعه روستایی نوعا شامل موارد زیر است: 1ـ تعیین ناحیه مورد نظر و گروه هدف برای پروژههای خاص؛ 2ـ شناخت امکانات توسعه، که منابع بالقوه رشد ناحیه و گروه هدف را مشخص میکند؛ 3ـ تصمیمگیری در مورد حجم و ترتیب فعالیتهای تولیدی مرتبط با هم در بخشهای مختلف یک ناحیه و ماهیت و حدودی که زیر ساختهای فیزیکی و اجتماعی و خدمات باید به منظور حمایت از فعالیتهای اقتصادی توسعه یابند.