خلاصه ماشینی:
"آرارات نام و نشان و هویت ایرانی دارد فیروز منصوری در دایرة المعارف فارسی مصاحب،آرارات چنین توصیف شده است: آرارات:«معروف به کوه نوح،ترکی آغری داغ.
آیوازیان،در پیشگفتار کتاب«وام واژههای ایرانی میانه غربی در زبان ارمنی»نوشته است: «از دیرزمانی قبل از اسلام که ارمنستان به دست شاهزادگان ایرانی اداره میشد زبان رسمی این سرزمین به ترتیب پارتی و فارسی میانه بود.
نگاهی به متون تاریخی قرن چهارم میلادی که بعد از ابداع خط ارمنی توسط مسروپ ماشتوتس،ترتیب و تدوین یافتهاند و در تمام آن آثار کلمه«آیر»و«آیرارات»به کرات درج شده است،این واقعیت را نشان میدهد که کلمات مذکور قرنها و بلکه هزارها سال پیش از زمان و زندگی ماشتوتس و آگاتانگلوس در تداول و تکلم عامه و خاصه معمول و معروف،وسیله افهام و تفهیم بوده است.
ابیاتی را که مهان کشفی کلمه آیر در آن بکار برده،استخراج،و ارائه مینماید: یراز شمعی ویر پروانه کردام اوه آیر،شابال وپرم تا شوان یر نزنی او آیرم آو سحرگه وابری خاکسترم تا چرا کشفی چو چشمان آوه ریجی که آو انه نشانی آیرم تا تنم خشک،آیرم تیج آپهدای ز آیر خوش وشه خشک آبیه چو نمونه دیگر: به غم کامی کشانی در جهرم که این آشفته گردانی به نهرم ج پیری آیرم آلاده کم کرد ژهمانا هیزم آلوده و هرم (تاریخ و فرهنگ نمین-ص 702) در دیوان همام تبریزی نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی،مطلع غزلی ملمح چنین ثبت شده است: «بدیدم چشم مستت رفتم از دست کوام آذردلی کویا نیی مست» در نسخه کتابخانه ملی پاریس،مصرع دوم بیت فرق کرده است."