چکیده:
اشتغال یکی از مباحث اصلی در اقتصاد هر کشوری بهخصوص در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است که با موج جمعیت جوان روبهرو میباشد،ایجاد فرصتهای شغلی برای دستیابی به درآمد مشروع و جلوگیری از گسترش آسیبها و معضلات اجتماعی امری است ضروری.از طرفی منابع و اعتبارات دولتی محدود است و تکافوی ایجاد رشد و اشتغال و شکوفاسازی بخشهای مختلف اقتصادی را نمیکند.یکی از انواع کمکهای مالی دولت به طرحهای تعاونی در کشور ما،اعطای تسهیلات بهصورت وام در قالب تبصرههای بودجه است که در مورد واحدهای تعاونی همه ساله صورت گرفته است.مجریان طرحهای تعاونی در قالب یک سیستم بوروکراتیک اداری با مراجعه به دستگاههای اجرائی ذیربط و از طریق بانکهای عامل تسهیلات مزبور را دریافت نموده و در جهت تحقق اهداف خود مورد استفاده قرار میدهند.با اینکه در سالهای گذشته میلیاردها ریال وام و اعتبارات در اختیار طرحهای تعاونی قرار گرفته است،هنوز اطلاعات جامع،دقیق و هدفمندی از نتایج و عملکرد اثربخش اعطای تسهیلات مزبور بر ایجاد اشتغال و...در دسترس نمیباشد.بهخصوص آنکه طبق بررسیهای انجام شده،تصمیمگیری،پرداخت و تخصیص اعتبارات در عمل بسیار پیچیده و طولانی بوده و در مجموع باعث کند شدن رشد متغیرهای کلان اقتصادی از جمله اشتغال شده است. در این مقاله براساس بررسی جامع تعاونیهایی که طی سالهای 97،08 و 18 برنامه سوم توسعه متقاضی دریافت تسهیلات بودهاند و اطلاعات موجود در دفتر آمار و اطلاعات و دفتر تسهیلات بانکی وزارت تعاون و به دست آوردن اطلاعات بهنگام از عملکرد آنها در ارتباط با دریافت اعتبارات و ایجاد اشتغال عملکرد آنها،مورد ارزیابی قرار میگیرد و بررسی خواهد شد که طرحهای تعاونی متقاضی تسهیلات به چه میزان توانستهاند اهداف خود را در ایجاد اشتغال جوابگو باشند.از طرف دیگر در مسیر دریافت اعتبارات مزبور با چه مسائل و مشکلاتی مواجه بودهاند.در این مقاله از روشهای اقتصادسنجی و به کار گیری مدلهای خطی و غیرخطی به تفکیک ستالهای موردنظر و تعیین و بررسی ضرایب و شاخصهای مهم از جمله تسهیلات،نتیجهگیری لازم براساس مدلها انجام خواهد شد و با بررسی قوانین و بخشنامههای اجرائی قانون بودجه،نقش آنها در جذب و اخذ تسهیلات بررسی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"موضوع تحقیق «بررسی تنگناها و راهکارهای ایجاد فرصتهای شغلی در تعاونیهای تحت پوشش وزارت تعاون» سؤال تحقیق آیا مشکلات و عواملی وجود داشته که باعث گردد استفاده از تسهیلات اعتباری با مشکل مواجه شود؟ فرضیات تحقیق باتوجه به نقش تسهیلات اعطایی در اشتغالزایی و همچنین موانع و مشکلات قانونی که موجب میگردد طرحهای تعاونی متقاضی تسهیلات با مشکلاتی درخصوص جذب تسهیلات و ایجاد اشتغال مواجه شوند،فرضیات ذیل بررسی و آزمون خواهد شد: 1-دشوار بودن استفاده از تسهیلات اعتباری مانع توسعه تعاونیها و عدم تحقیق فرصتهای شغلی شده است.
پیشینه تحقیق دفتر امور اقتصادی و تسهیلات بانکی وزارت تعاون(0831)،در گزارش خود باعنوان عملکرد توزیع و جذب اعتبارات بخش تعاون در سال 9731 مسائل و مشکلات جذب اعتبارات را چنین برشمارد:1-اخذ وثیقه ملکی جهت اخذ تسهیلات بانکی؛2-ارائه ضامن معتبر به انضمام چک پشتنویسی شده از سوی مجریان ؛3-ناهماهنگی بانکهای عامل و ایجاد مشکلات متعدد هنگام عقد قرارداد؛4-عدم تخصیص بموقع تسهیلات از جانب بانکها و نهایتا طولانی شدن زمان اجرای پروژهها که این امر سبب توجیهپذیری طرحها باتوجه به تورم موجود میگردد؛5-عدم توان کافی جهت تأمین سهم آورده اعضاء.
دفتر تحقیقات و پژوهش وزارت تعاون(0831)، در طرح تحقیقاتی خود باعنوان بررسی نتایج و عملکرد تبصرههای 3 و 4 و 05 قانون بودجه طی سالهای 7731-1731 بیان میدارد که:متغیر بودن مفاد آئیننامههای اجرائی و وجود قوانین و مقررات متعدد و همچنین تعداد بانکهای وامدهنده و اعمال روشهای متفاوت در بررسی و اعطای تسهیلات از عوامل اصلی عدم حصول توفیق کامل طرحهای تعاونی در کشور است."