چکیده:
مقالهی حاضر به منظور شاساندن روح زنده که یکی از ایزدان مرحلهی دوم آفرینش در آیین مانی است،نوشته شده است.روح زنده در اسطورههای مربوط به کیهانزایی (آفرینش)و شناخت فرجام جهان از دیدگاه مانی،دارای نقشی فوق العاده و مرکزی است.در این اسطورههای مانوی میتوان تاثیرگذاری باورهای کهن ایرانی بر اندیشههای مانوی را به روشی مشاهده کرد. روش بررسی در گفتار حاضر کتابخانهای و سندکاوی است و اطلاعات جمعآوریشده،پس از تطبیق با اسطورههای ایران باستان،به شیوهی توصیفی،طبیقهبندی و تحلیل شدهاند.
خلاصه ماشینی:
"اسطورهی آفرینش و فرجام جهان از دیدگاه این آیین امری ناگزیر است.
این معرفی،نقش روح زنده در آفرینش یا کیهانزایی و شناخت فرجام جهان،با
بهشت روشنی به دوزخ تاریکی میافکند تا دیوان آنها را ببلعند.
3-3-2-آفرینش سوم:در این زمان گیتی بیحرکت و عاری از زندگی است.
در این مرحله نقش روح زنده در اسطورهی آفرینش
انباشده در بدن دیوان به نخستین جفت انسان تبدیل میشود و روح آنها را
که عرصهی ظهور ورح زنده است،نام این ایزد در فارسی میانه مهریزد و در
فرستادهی سوم hridi?g fre?s?tag را نیز گاه برای مهریزد در متنهای پارتی آورده است و همین ایزد در سغدی با نامهای Nare?saB?
سغدی: mis?-B?ayi نامیده میشود و ایزدی مربوط به آفرینش دوم است.
یعنی،زمانی که روح زنده نقش نخستین خود را که نجات انسان نخست است،
که برای آزاد کردن نیروهای اهریمنی درون بدن دیوان نیاز به مکانی دارد و این
در آفرینش سوم روح زنده یا مهریزد فارسی میانه و فرستادهی سوم یا
میانه،یعنی فارسی میانه و پارتی و سغدی اشاره شده است و همین نکته ما را در این نتیجهگیری تقویت میکند که این شکل از نجاتبخشی را فقط متعلق به آموزهی
در اینجا به آشکار،روح زنده نقش اغوای دیوان را ایفا میکند و با این کار،
برای روح زنده قایل شده است،در منبعی مربوط به مانویت شرق تأیید میشود.
میان نقش فرجام شناختی«ایزد مهر»در متنهای زرتشتی با مهریزد متنهای مانوی انجام داده است و براساس آن به این نتیجه رسیده است که ایزد مهر زرتشتی
تا به این پرسش پاسخ دهیم که چرا مانی روح زندهی خود را در فارسی میانه"