چکیده:
هرچند پیشرفت علم پزشکی،کشف داروهای جدید،فراگیر شدن تکنولوژی بهداشت عمومی و بهبود تولید مواد غذایی از مهمترین عوامل کاهش مرگومیر در اکثر کشورهای جهان بوده است ولی براساس مطالعات انجامشده،علل و عوامل مؤثر بر کاهش مرگومیر در کشورهای مختلف و حتی در مناطق مختلف یک کشور بهطور چشمگیری متفاوت بوده است. شاخصهای مرگومیر و به ویژه مرگومیر نوزادان و اطفال از مهمترین ملاکهای ارزشیابی سطح توسعهیافتگی و نیز پی بردن به اینگونه تفاوتها در مناطق مختلف جهان محسوب میشود. این مقاله،پس از ارائهء تصویری کلی از مبانی نظری،مروری گذرا بر روند تحولات جمعیت و مرگومیر در مناطق مختلف دنیا و ایران دارد و سپس سطح مرگومیر در گروههای سنی و جنسی مختلف شهر تهران را در سال 1384 برآورد میکند.در انتها تحولات اپیدمیولوژیکی شهر تهران را در فاصله دو مقطع زمانی 1354 و 1384 مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار میدهد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که سطح مرگومیر در همهء گروههای سنی و جنسی در سال 1384،در مقایسه با مطالعات گذشته،کاهش چشمگیری داشته و علل مرگومیر نیز تغییر یافته است.در تحلیل نهایی،بر لزوم ترسیم دقیق چهرهء مرگومیر در جامعه،برای ارزیابی برنامههای بهداشتی و برنامهریزی در زمینهء افزایش طول عمر و سلامت انسانها تأکید شده است.
خلاصه ماشینی:
"برآورد سطح و بررسی عوامل مؤثر بر مرگومیر شهر تهران در سال 4831 و روند تحولات اپیدمیولوژیکی آن در سیسالهء اخیر محمد میرزائی* لیلا علیخانی* هرچند پیشرفت علم پزشکی،کشف داروهای جدید،فراگیر شدن تکنولوژی بهداشت عمومی و بهبود تولید مواد غذایی از مهمترین عوامل کاهش مرگومیر در اکثر کشورهای جهان بوده است ولی براساس مطالعات انجامشده،علل و عوامل مؤثر بر کاهش مرگومیر در کشورهای مختلف و حتی در مناطق مختلف یک کشور بهطور چشمگیری متفاوت بوده است.
Net Migration Rate (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 1:مقایسهء میزانهای موالید و مرگومیر در شهر تهران در سالهای 5431-4831 شهر تهران،به عنوان پایتخت و توسعهیافتهترین شهر کشور،دارای جمعیتی با ویژگیهای خاص خود است و شاخصهای جمعیتی آن نیز با مناطق دیگر کشور تفاوت چشمگیری دارد.
وضعیت زناشویی1:بررسی تعداد فوتشدگان براساس وضعیت تأهل برای شهر تهران در سال 4831 نشان میدهد که زنان بیوه و مطلقه نسبت به مردان و زنان در گروههای دیگر، بیشترین مرگومیر را دارند(18 درصد)و این رقم حدودا بیش از دوبرابر زنان مجرد و متأهل و بیش از چهاربرابر مردان بدون همسر بر اثر طلاق یا فوت است2.
براساس یافتههای این مقاله،در سال 4831 در شهر تهران،اندازهء شاخصهای میزان عمومی مرگومیر و میزان مرگومیر کمتر از یکسالهها به ترتیب 6 و 64 در هزار و مقدار شاخص امید زندگی در بدو تولد 37 سال برای زنان و 76/5 سال برای مردان(حدود 07 سال برای کل جمعیت)بوده است.
در جمعبندی کلی،میتوان گفت نتایج این پژوهش،بیانگر بهبود وضع بهداشتی-درمانی و سطح توسعهء اقتصادی-اجتماعی شهر تهران است که بر اثر آن طی 03 سال به تدریج از درصد مرگومیرهای ناشی از بیماریهای عفونی و انگلی،بیماریهای تنفسی و مرگومیر نوزادان کاستهشده و بر میزان مرگومیرهای ناشی از بیماریهایی که تا حدودی اجتنابناپذیرند،مانند بیماریهای قلبی و عروقی و سرطانها،اضافه شده است."