چکیده:
برداشت کشوری بی طرف، مانند سوئیس، می تواند ابعاد تازه ای از منازعه قدرتهای بزرگ بر سر نفت ایران را روشن کند. به ویژه آنکه موضع سوئیس، طرفین را به این فکر واداشت که این کشور می تواند واسطه مناسبی برای حل اختلاف میان آنها باشد. هر چند سوئیس مایل به مداخله نبودند اما رویکرد آنها نسبت به مسئله ملی شدن نفت ایران جانبدارانه بود.
خلاصه ماشینی:
"9از سوی دیگر کاردار همیشه مغرض سوئیس در تهران تمایل مصدق برای یافتن راهحل را،واقعی میدانست زیرا نخستوزیر ایران آمادگی خود را برای انجام مذاکره در مورد پرداخت غرامت به شرکت نفت ایران و انگلیس iaoc) )نیز اعلام کرده بود که ابتدا باید مورد تأیید دیوان بینالمللی لاهه قرار میگرفت.
بههرحال ما بر این باوریم که نخستوزیر ایران در حقیقت بسیار خواهان دستیابی به توافق با انگلستان بود ازهمینرو نیز بهدنبال راهی تازه برای انجام مذاکرات بود،لیکن نکته قابل توجه این است که چرا مصدق،سوئیس یعنی نمایندهء منافع انگلستان در ایران را بهعنوان کانال تازهء انجام مذاکرات انتخاب کرد.
21 خرید نفت ایران زیر پرچم سوئیس بیطرف بحران نفت توجه بسیاری از شرکتهای جهان را برای یافتن جای پایی در معاملات نفتی ایران که پیش از این در اختیار شرکت نفت ایران و انگلیس بود به خود جلب کرد.
و لذا به محض اینکه ایران منابع نفت خود را ملی اعلام کرد،شرکت نفت ایران-انگلیس به تمامی خریداران احتمالی نفت ایران در سراسر جهان هشدار داد که در صورت خرید نفت از ایران از آنها شکایت خواهد کرد،بهعلاوه دولت انگلستان این امکان را نیز داشت که از نیروی دریایی سلطنتی برای متوقف کردن نفتکشهای حامل نفت ایران در خلیجفارس استفاده کند لیکن برخی شرکتها تحت تأثیر سیاست متکی بر زور انگلیس واقع نشدند و سعی کردند بخشی از نفت ایران را که پایینتر از قیمت جهانی،فروخته میشد،خریداری کنند.
ارتش ایالات متحده از آن بیمناک بود که دولت ملی ایران نفت خود را به اتحاد شوروی بفروشد رجوع کنید به: foreign relations of the united states(frus),series 1952-1954,vol."