چکیده:
سفرنامهها و خاطرهنامههایی که به دست جهانگردان،مسیونرها،شرقشناسان،دیپلماتها و صاحبمنصبان دولتی نگاشته میشوند،از ارزش تاریخی و گاه سیاسی برخوردارند،به گونهای که مورخان و پژوهندگان مسائل تاریخی و سیاسی،از محتوای این آثار به عنوان سند و مدرک،منبع و مآخذ در نوشتهها و پژوهشهای خویش بهره میجویند.روشهایی گوناگون در خاطرهنگاری وجود دارند که موجب میشوند خاطرهنامهها به چند دسته تقسیم شوند،از جمله:عذرخواهانه و تدافعی،اعترافآمیز،کاوشگرانه و سرانجام آمیزهای از سه روش بالا.
در این نوشتار با اشاره به برخی از سفرنامهها و خاطرهنامههای قدیم و جدید،ارزش و اعتبار اینگونه نوشتهها در شناخت تاریخ روابط خارجی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"نوشتهها در شناخت تاریخ روابط خارجی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
پربهایی از وضع ایرانیان در آن کشور است و مطالب بسیار جالبی نیز دربارهء زندگی اجتماعی و
خاطرات رجال سیاسی ایران پرداخته،اطلاعات پربهایی را گردآوری نموده است.
شخصی و شرح حال خود را موضوع اصلی کتاب قرار داده و خوانندگان اثرش میتوانند در آن،
خاطرات و به ویژه دریافتهای شخصی خود را به این روشنی و رسایی به خواننده منتقل کند و با
میرزا مصطفی در کتاب خود به تفصیل همهء رخدادهای این مأموریت را شرح میدهد.
گویا گرمرودی میخواسته با نوشتن خاطرات خود،همان کار میرزا مصطفی را که سفرنامهاش بسیار مشهور شده بود و درست مانند وی،منشی یکی از هیئتهای اعزامی به
فرانسه است که به تناسب موضوع به برخی از آنها در این قسمت اشاره میشود.
این دو سفیر از سرگذشت خود هر یک سفرنامهای دارند که از نظر نگارش بسیار به هم شبیهاند.
براساس خاطرات شخصی خود تدوین کند تا بیان جریان سفر هیئت و شرح جغرافیایی ممالک
همینطور توصیف مأموران سفارت و شرح هیئتهایی که پیش از وی از ایران به عثمانی فرستاده شده بودند،جالب و مفید است.
نثر این کتاب بسیار شیوا و دلنشین است و نویسنده با بهره جستن
خود برای یک رخداد یا موضوع که قرار است شرح دهد،مناسب دیده،فصلبندی کرده و
سبب شده است شیوههای نگارش و نگهداری خاطرهها و دیدهها نیز گوناگون شده و با این حال
در این پروژه کوشش میشود تا حد امکان مطالب مورد نظر همسو با نیازهای وزارت امور خارجه تهیه و تنظیم گردد."