چکیده:
شناسایی مناطق ناپایدار و ممیزی آنها به منظور تشخیص و تعیین خطرات عوامل طبیعی یکی از موضوعات مهم در راستای عمران مناطق کوهستانی محسوب میشود.در این بررسی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند به وسعت 8/698 کیلومتر مربع به منظور تحلیل فرآیندهای دامنهای همچون ریزش،لغزش و جریان براساس وضعیت ساختاری و ژئومورفولوژی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش برانسدن(1984)تعیین حدود شده است.
بررسیها نشان میدهد که عواملی چون ساختار زمینشناسی،وضعیت لیتولوژی،شیب توپوگرافی،پوشش گیاهی،جریانهای سطحی،تعداد و تراکم گسلها،تراشهها،خاکریزی و بارگذاری و مورفولوژی دامنهها از مهمترین علل حرکات تودهای در منطقه میباشند. نقشههای عامل تهیه شده در مقیاس 25000:1 و تلفیق آنها با یکدیگر باعث طبقهبندی حرکات تودهای منطقه به سه طبقهء BṣA و C به ترتیب لغزشهای عمیق،ریزشها و جریانها گردید که همراه با حاکمیت سیستم فرسایشی پریگلاسیر و شدت فعالیت عوامل مورفوژنز، مورفولوژی خاصی به دامنه الوند داده است.وجود واریزههای فراوان،لغزشهای سطحی و جریانی همچون سولیفلکسیون و ریزش بلوکهای سنگی از دیوارههای پرشیب دامنههای سنگی و...از جمله شواهد و آثار حاکمیت سیستم فرمایشی پریگلاسیر در منطقه است.
نقشههای حاصل از پهنهبندی طبقات BṣA و C نشان میدهند که بیشترین قسمت ناپایدار منطقه مربوط به لیتولوژی سنگهای گرانیتی است درحالیکه منطقه نسبتا پایدار بیشتر قسمتهای میانی محدوده،یعنی لیتولوژی سنگهای هورنفلس و شیست را شامل میشود،به طوری که این دو قسمت 64%از وسعت منطقه را به خود اختصاص دادهاند.به طور کلی میتوان چنین اظهارنظر نمود که وضعیت ناپایداری از لحاظ ریزشهای سنگی وسعتی معادل 16/19%،از لحاظ لغزشهای عمیق 9/21%،لغزشهای سطحی 99/45%و دامنههای سنگی 42/34%را به خود اختصاص دادهاند که این میزان ضرورت دقت و تأمل، به ویژه از جهت عمران منطقه را بیش از پیش ایجاب میکند.
خلاصه ماشینی:
"در این بررسی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند به وسعت 8/698 کیلومتر مربع به منظور تحلیل فرآیندهای دامنهای همچون ریزش،لغزش و جریان براساس وضعیت ساختاری و ژئومورفولوژی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش برانسدن(1984)تعیین حدود شده است.
نقشههای عامل تهیه شده در مقیاس 25000:1 و تلفیق آنها با یکدیگر باعث طبقهبندی (*)دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز (**)استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز حرکات تودهای منطقه به سه طبقهء BṣA و C به ترتیب لغزشهای عمیق،ریزشها و جریانها گردید که همراه با حاکمیت سیستم فرسایشی پریگلاسیر و شدت فعالیت عوامل مورفوژنز، مورفولوژی خاصی به دامنه الوند داده است.
مواد و روشها در این بررسی با توجه به تعیین موقعیت اشکال حاصل از فرآیندهای دامنهای همچون ریزشها،لغزشها و جریانها و با عنایت به وضعیت ساختاری و ژئومورفولوژی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند،براساس روشهای موجود تحلیل ناپایداری و ممیزی مناطق ناپایدار،از روش تحلیل ناپایداری برانسدن (Brunsden) استفاده شده است.
جدول 1-شیوه امتیازدهی و ارزیابی پارامترها (به تصویر صفحه مراجعه شود) نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز (به تصویر صفحه مراجعه شود) تحلیل پایداری دامنه شمالی توده کوهستانی الوند (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 2-ارزیابی انواع مختلف ناپایداری (به تصویر صفحه مراجعه شود)بحث و نتیجهگیری با توجه به پراکنش حرکات تودهای متنوع در مقیاسهای مختلف در منطقه و با عنایت به استعداد منطقه،به ویژه از لحاظ تراکم و تجمع عظیم مواد رسی،به جهت فرآیند فیزیکوشیمیایی و هیدرولیز در تشکیلات شیستی و گرانیتها،میتوان چنین استنباط نمود که به دلیل وسعت مناطق ناپایدار و حتی نسبتا ناپایدار،منطقه به شدت تحت تأثیر فرآیندهای دامنهای فعال قرار دارد و در معرض ناپایداری است."