چکیده:
سوء فهم مفاهیم دینی از جمله عوامل بسیار مهم آسیبزایی در تربیت دینی است.یکی از این مفاهیم که مورد سوء فهم قرار گرفته،میزان آسانگیری در تربیت دینی است.افراط و تفریط در این خصوص موجب آسیب در تربیت دینی شده که پیامدهای آن بخوبی در جامعه قابل ملاحظه است.رسیدن به کمال از اهداف نظامهای تربیتی مختلف بویژه تربیت دینمدارانه است، اما متأسفانه گاهی در رسیدن به کمال،نگرشی غیر واقعبینانه ایجاد میشود.در این دیدگاه، تواناییها و محدودیتهای بشر فراموش شده است و تنها به کمال به عنوان هدفی مطلوب،توجه میشود،لذا در رسیدن به کمال عجله میشود و مربی فرصت لازم را برای این هدف مدنظر قرار نمیدهد.راه و روش صحیح تربیت سهلگیری(آسانگیری)است.در اینروش برای تربیت،معیارها و دستور العملهایی درنظر گرفته میشود،ولی این ضوابط به شکل غیر قابل انعطاف و خشک نیست.در اینروش ضوابط بر طبق ویژگیها و تواناییهای متربی،انتخاب میشود.همچنین در برخورد با مواردی که متربیان از ضوابط پیروی نکردند و به صورت نرم و با قبول عذرخواهی،رفتار میشود.با عنایت به اهمیت موضوع در این مقاله با بهرهگیر از شیوه تحلیلی به بررسی هردو بعد آسیبزا پرداخته شده است و سپس تربیت سالم با عنوان سهلگیری مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است دین اسلام برای همه ابعاد زندگی بشر برنامه دارد و نظام آموزش و پرورش ایران کوشش میکند تا تربیت دانشآموزان ماهیت دینی داشته باشد،اما با عنایت به اینکه تریبت ذاتا به گونهای است که نتایج آن تدریجی حاصل میشود؛در برخی موارد نتایج جالب توجهی به دست نیامده است.
موارد دیگری نیز هست که میتواند انسان را به کمال برساند؛ولی خداوند آنها را واجب نکرده است؛به این معنی که انسان نباید خود را برای آنها به زحمت بیندازد و اگر توانست و میل داشت آنها را رعایت کند.
از این حدیث میتوان دو مطلب را برداشت کرد:یکی اینکه اگر انسان کاری را با اجبار انجام داد و یا بدون توجه خطایی کرد،هیچ گناهی بر او نیست؛همانگونه که این مطلب در احادیث دیگری نیز نقل شده است.
در زمینهء تعلیم و تربیت نیز مربی باید به این امر توجه کند و دانشآموزان را به سبب اموری که از روی فراموشی،اجبار و یا خطا انجام دادهاند،مورد مؤاخذه و سرزنش قرار ندهد.
حضرت علی(علیه السلام)میفرماید:«برای عبادت کردن،نفس خود را بفریب و با آن ملایمت کن و به زور به عبادت ودارش مکن و در زمان فراغت و نشاطش او را به عبادتگیر،مگر در عباداتی که بر تو واجب گشته است که در این صورت باید آنها را به موقع انجام دهی و بر آنها مواظبت کنی»(ری شهری،ج 4،5831: 794).
زمانی که مربی در کمالگرایی افراطی قرار گیرد و برای رساندن دانشآموز به کمال عجله دارد،نمیتواند اشتباهات آنها را تحمل کند؛این موضوع سبب میشود تا برای هر کار کوچک یا بزرگی به سرزنش آنان دست بزند."