چکیده:
آیا قیام پانزده خرداد 1342 ه . ش؛ بدون مقدمه شکل گرفته یا حوادثی قبل از آناتفاق افتاده و به تدریج زمینههای لازم را برای وقوع آن آماده کردهاند؟در این مقاله نشان داده شده است که پس از کودتای 28 مرداد 1332 ه . ش.، تحولاتیدر ایران رخ داد که این تحولات، زمینههای ورود امام خمینی(ره) به صحنه سیاسیایران را فراهم کرد. نهضت ملّی نفت و شکست آن به وسیله کودتای 28 مرداد 1332ه . ش، آغاز دوران اختناق و سرکوب، برقراری روابط مجدد با انگلیس، واگذارینفت ایران به شرکتهای غربی، سلطه سیاسی امریکا در ایران، غائله انجمنهایایالتی و ولایتی، انقلاب سفید شاه و ملت، تهاجم به مدرسه فیضیه و سرانجامسخنرانی تاریخی امام خمینی(ره) در عصر عاشورای 1342 ه . ش.، باعث شکلگیریاین قیام شدهاند.
خلاصه ماشینی:
ش، آغاز دوران اختناق و سرکوب، برقراری روابط مجدد با انگلیس، واگذارینفت ایران به شرکتهای غربی، سلطه سیاسی امریکا در ایران، غائله انجمنهایایالتی و ولایتی، انقلاب سفید شاه و ملت، تهاجم به مدرسه فیضیه و سرانجامسخنرانی تاریخی امام خمینی(ره) در عصر عاشورای 1342 ه .
جنگ جهانی دوم با همه خسارات و لطمههای شدیدی که در دوران اشغال متفقین در ایران، برای مردم کشورمان به جا گذاشته بود، یک نتیجه خوب داخلی هم به همراه داشت و آن سقوط دیکتاتوری رضا شاه و برقراری آزادیهای نسبی در ایران بود.
3 از این تاریخ به مدت، حدود دو سال دکتر مصدق و آیتالله کاشانی در مجلس و خارج از آن برای اجرای ملی شدن نهضت نفت تلاشهای زیادی انجام دادند.
اولین نتیجه نهضت این بود که تودههای مردم ایران آگاه شدند که منابع مهم و سرشار آنها به ویژه نفت، سالیان درازی است که توسط بیگانگان و به خصوص توسط دولت استعماری انگلستان به تاراج رفته و درآمدهای حاصل از آن هم به جای هزینه شدن برای توسعه، پیشرفت و رفاه مردم ایران، صرف پیشرفت بیگانگان شده است.
2 نتیجهای که از سخنان امام(ره) به دست میآید، این است که نظر او این بود که دکتر مصدق برای رسیدن به مهمترین هدفش که ملی شدن نفت بود، میبایست شاه را سرنگون میکرد.
امام خمینی که از مدتها قبل مسائل سیاسی ایران را به دقت زیر نظر داشت و بعد از شکست نهضت ملی به طوری جدیتر وارد مسائل سیاسی شده بود و میدانست که بعد از فوت آیتالله العظمی بروجردی، رژیم شاه به دستور امریکا دست به اقدامهایی خواهد زد، از قبل خود را برای مقابله با چنین تغییراتی آماده کرده بود.