چکیده:
این مقاله که به مناسبت سال پیامبر اعظم صلی اله علیه و آله و سلم- نگارش یافته، حاصل بینشی است دیگرگون از قصه هجرت آن حضرت و با استفسار از قرآن کریم و تدبر در آیات کریمه آن کتاب عظیم فراهم آمده است. اصول مطالب مطرح شده در این مقاله عبارتند از "هجرت یا اخراج"، "سنت الهی پس از اخراج هر پیامبر" و "تدبیر آسمانی نبی معظم به هنگام خروج". البته این اصول را فروعی است که بنابر مقتضا و در مجال یک مقاله به آنها اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
این همان حادثهای است که در تاریخ از آن به هجرت یاد شده و مبدأ تاریخ مسلمانان گردیده است ما از آن جهت از کلمهء هجرت در اینباره استفاده نکردیم که قرآن کریم،خود،آن حادثه را اخراج معرفی کرده است؛آنجا که میفرماید: 1- «الاّ تنصروه فقد نصره اللّه اذا اخرجه الذین کفروا ثانی اثنین اذهما فی الغار اذ یقول لصاحبه لاتحزن انّ اللّه معنا فانزل اللّه سکینته علیه و ایّده بجنود لم تروها» (توبه /40) ترجمه:(اگر او را یاری نمیکنید(بدانید که)خداوند،یاری نمودش آنگاه که کفّار،او را دومی دو نفر اخراج کردند آنزمان که این دو در(نهان)غار بودند زمانیکه همصحبت اندوهگین خود را(دلداری و روحیه میدهد و میگوید:محزون مباش؛ خدا با ماست،پس خداوند سکینهء خود را بر او نازل کرد و او را به سپاهیانی تأیید کرد که آنها را ندیدند.
سؤال:چنانچه معلوم شد،اخراج انبیاء هلاکت قوم اخراجکننده را به دنبال دارد بر این اساس،این سؤال بهطور جد،پیش میآید که چرا و چگونه نبی اکرم-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-از مکّه اخراج شد ولی هیچ عذابی نازل نشد و قوم اخراج کننده،به هلاکت نرسیدند؟ در پاسخ به این سؤال،اصحاب تفسیر،توجیهات گوناگونی ارائه کردهاند،از جملهء آنها اینکه:نبّی اکرم(ص)از مکّه اخراج نشده است و به دلیل عبارت (و ان کادوا) در آیه استفراز و الاّ قطعا عذاب نازل میشد؛صاحبان این قول میگویند: لاجرم باید گفت:پیامبر هجرت کرده است.