چکیده:
انسان در طول تاریخ موجودیت خویش همواره بر بستر ناامنی زندگی کرده و با انواع خطرات هم نشین بوده است.در این بین پدیدههای مختلف جغرافیایی،سیاسی،اجتماعی- فرهنگی،اقتصادی،نظامی و زیستمحیطی نقش بسزایی در تهدید او ایفا کردهاند. جغرافیا،اعماز محیط فیزیکی و غیر فیزیکی آن طیف وسیعی از تهدیدها را در خود جای میدهد.محقق در این مقاله به روش توصیفی و کتابخانهای به معرفی بخشی از تهدیدات، که به تهدیدات جغرافیایی(مرزی،درون مرزی و برون مرزی)معروف هستند پرداخته است و ضمن دسته بندی آنها احتمال وقوع تهدیدها را در بستر جغرافیای جوامع بشری امری غیرقابل اجتناب و طبیعی جلوه داده است.در ادامه این فرضیه را مورد بحث قرار داده است که انسان بعنوان یک موجود ذی شعور میتواند پدیدههای تهدید زا را از بدو تکوین با استفاده از قدرت تفکر،تعقل،نیروی ابتکار و خلاقیت به صورت راهبردی مدیریت نموده و بالقوه را به فرصتهای بالفعل تبدیل نماید.
خلاصه ماشینی:
"و پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی نیز تاکنون تأثیر قابلملاحظهای در کاهش آسیب پذیریهای مرزی نداشته است در این مورد عزتی معتقد است:با تمام تحولات انجام شده در امر تکنولوژی و ارتباطات،تجارت جنگهای گذشته این نکته را ثابت کرده که هرگاه کشوری دارای یک موقعیت ژئواستراتژیک باشد،هیچگاه نمیتواند خود را از تحولاتی جهانی دور نگه دارد یا به عبارت دیگر منزوی باشد؛زیرا بناچار بخشی از یک استرتژی نظامی خواهد بود و باید سعی کند با درک موقعیت،بهعنوان یک وزنه استراتژیک وارد عمل شود و با بهره گیری از موقعیت خاص جغرافیایی،برای پیشرفت و توسعه کشور و ملت خود گام بر دارد(همان منبع:81).
ویژگیهای جغرافیایی بسیاری از کشورها دارای تناسب با تهاجم یا دفاع میباشد و عملا در راستای تقویت یکی از این دو عمل مینمایند،عواملی را که میتوان در چارچوب جغرافیای یک کشور در راستای تهاجم محوری یا دفاع محوری فهرست نمود عبارتند از:1-مرزهای محصور به موانع طبیعی زمانی که مرزهای یک کشور بوسیله اقیانوسها،دریاچهها،رودخانههای وسیع،جنگلهای متراکم،بیابانهای بدون جاده،یاد دیگر موانع طبیعی محصور شده باشد امکانات ویژهای را برای مدافعان ایجاد مینماید،(مثل کشورهای جزیرهای)آنگاه شرایط برای کشور تهدید کننده مشکل تر خواهد بود.
وضع توپوگرافی مرز مرزهایمحدب همیشه وسوسه انگیزند؛مثلا بخش اعظم ژئوپلیتیک کشور لهستان متأثر از مرز محدب آن کشور بوده است به همین دلیل طی دو جنگ جهانی اول و دوم تلاش دشمن بیشتر در جهت دستیابی به این مرز محدب بوده و با تمام تحولاتی که اخیرا در این کشور انجام گرفته،باز مسئله مرزهای غربی لهستان میتواند عاملی برای شروع جنگ احتمالی بین لهستان و آلمان باشد."