چکیده:
در ابتدای سده 19 تکنولوژی پروژههای تولید بهگونه چشمگیری برای ارضای نیازهای جامعه معاصر پیشرفت کرده است.این پدیده باعث تکامل روشهای استفاه اثربخش از منابع و نیروی انسانی موجود شده است.برخی کشورهای صنعتی،نظام نوبتکاری را بهعنوان رویکردی برای حد اکثر بهروری از منابع انسانی و تضمین استمرار فعالیت صنایع و کارخانهها اتخاذ کردند.در نتیجه جمعیت نوبتکار بهگونه پیوستهای رشد کرده و این رشد اکنون سریعتر از گذشته دنبال می شود.از سال 2004،یک پنجم نیروی کار دنیا بهصورت شیفتی کار میکنند (Suzuki,2004) . دراین مقاله برخی اطلاعات جدید درباره پیامدهای مخرب نوبتکاری و راهکارهایی را به منظور دستیابی به نوبتکاری مطلوب شرح میدهد.بدیهی است بهینهسازی نوبتکاری خطرهای سلامتی شغلی را نیز در میان نوبتکاران به حد اقل رسانده و عملکرد را حد اکثر و در ضمن بهرهوری سازمانی نیز افزایش میدهد.
خلاصه ماشینی:
و شیفتهای گوش به زنگ (On-Call) نوع ویژهای از نوبتکاری است-که در موارد اورژانسی گروه ویژهای از کارکنان برای انجام وظایف خود فراخوانده میشوند-میشود.
اما وقتی شبکاریم این برنامه از حالت عادی عوامل خانوادگی اجتماعی دوشغله بودن کار منزل و بچهداری حمایت اجتماعی کیفیت محل زندگی عوامل خواب سن نیاز به خواب بهداشت خواب امکان خواب در شیفت عوامل سیرکادین سن نوع چرخش شیفتی سلامت جسمی روانی نوع شخصیت نمودار 1:عوامل موثر در مشکلات نوبتکاری خود خارج میشود.
1. مشکلات روحی روانی:پیامدهای روحی و روانی تحریکپذیری،افسردگی، استرس و اختلال در روابط اجتماعی از جمله پدیدههای روحی و روانی ناشی از تداخل شیفت کاری با زندگی اجتماعی و خانوادگی و همچنین سبب محرومیت از خواب در افراد نوبتکار میشود.
مطالعات مختلف نشان میدهند که میزان اختلالات زناشویی و طلاق در افراد نوبتکار بیشتر است.
ب-مشکلات گوارشی:تحقیقات نشان میدهد که اختلالات گوارشی در میان افراد نوبتکار شایع بوده،علت آن پیروی عمل هضم از ریتم سیرکادین است.
نوبتکاری میتواند با الگوهای منظم غذا خوردن و هضم غذا،در اثر تغییر زمان کار و زمان خواب تداخل کند که منجر به تهوع،زخمهای گوارشی،یبوست،کولیت و غیره میشود(دادور،1383).
مطالعات انجام شده در آزمایشگاه های مختلف نشان میدهد که عملکرد در طول ساعتهای شب دچار اختلال میشود.
نوبتکاری و شخصیت باور بر این است که جمعیت انسانی را میتوان براساس اوج دمای بدنشان به دو گروه چکاوکان صبح (Morning Larks) و جغدان شب (Night Owls) تقسیم کرد.
گردش به سمت جلو برای نوبتکاران مناسبتر است و آن را بهتر تحمل میکنند و منجر به بهبود بهرهوری، رفاه،کیفیت خواب و نیز کاهش مشکلات جسمی اجتماعی و روانی میشود.