چکیده:
نویسنده در پی اثبات این مطلب است که جهاد ابتدایی در عصر غیبت نیز مشروعیت دارد و مشروط به حضور امام معصوم نیست، اما مشروط به اذن فقیه عادل است. ماهیت سیاسی و اجتماعی و امنیتی جهاد به گونهای است که بدون وجود دولت اسلامی امکانپذیر نیست، از این رو همواره باید با اذن حاکمیت اسلامی باشد که این مهم در عصر حضور با اذن امام )ع( و در عصر غیبت با اذن فقیه عادل است. نویسنده ابتدا با طرح این سوال که »آیا جهاد ابتدایی مشروط به وجود یا اذن امام است؟« به بررسی اقوال فقها در این موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده که این شرط مختص زمان حضور است و عصر غیبت را در بر نمیگیرد. سپس به بررسی ادلّه جواز جهاد ابتدایی در عصر غیبت پرداخته و در مجموع کوشیده است با نفی شرط وجود امام معصوم در جواز جهاد ابتدایی در عصر غیبت، جواز آن با اذن فقیه عادل را در عصر غیبت اثبات کند
خلاصه ماشینی:
(359) به نظر میرسد که چون مفروض دانستهاند که جهاد از شئون فقیه نیست، عبارت علامه در ارشاد و شهید در لمعه را این گونه تفسیر کردهاند، و الا اگر امام معصوم افرادی را به صورت عام به نیابت از خود برگزیند )مثل فقهای عادل(، چرا نباید شامل جهاد هم بشود؟ نایب همه اختیارات منوب عنه را دارد، مگر آنکه دلیل استثنایی وجود داشته باشد.
6. شیخ محمد حسن نجفی در جواهر الکلام، پس از نقل روایات میگوید: مقتضای این روایات مثل صریح فتاوای اصحاب »عدم مشروعیت جهاد با امام جائر و غیر جائر« است، بلکه در »مسالک« و برخی کتب دیگر نیابت عامه را در عصر غیبت برای تصدی امر جهاد کافی نمیداند و در برخی دیگر ادعای عدم وجود مخالف شده که ظاهر بعضی از آنها اجماع است.
عبارات گروه سوم این گروه »اذن امام عادل یا منصوب از سوی او« را شرط جهاد ابتدایی میدانند، ولی اگر »امام عادل« را اعم از معصوم بدانیم و قائل باشیم که این اصطلاح در برابر »امام جائر« است - چنان که بعضی از فقها این تفسیر را از روایات دارند - در این صورت جهاد در عصر غیبت با اذن فقیه عادل نیز مشروع، بلکه واجب خواهد بود.
اما اگر کسی این تعبیر را عام بداند - یعنی پیشوایی که به حکم شرع پیروی از فرامین او واجب است - شامل فقیه عادل در عصر غیبت نیز خواهد شد و روایت »اشتراط اذن معصوم« را ثابت نمیکند، بلکه فقط »اشتراط اذن رهبری« را ثابت میکند - چه امام معصوم باشد و چه فقیه عادل - و صرفا دلالت دارد که جهاد در رکاب حاکم جائر که پیروی اش واجب نیست، حرام است.