خلاصه ماشینی:
"آویشن زیر عنوان «معناسنجی دو دوران»[ایرانشناسی،سال 1، ش 4،ص 705-725]که در آن نحوهء تعبیر اندیشهها و بکار بردن لغات و کلمات برای رساندن معانی مقصود و تفاوت محسوسی که در اینباره میان اصطلاحات پیش از انقلاب اخیر و پس از آن بوجود آمده،در من این اندیشه را تولید کرد که چنین تفاوتی در عالم«معناسنجی» میان دوران پیش از مشروطیت و دورهء مشروطیت نیز وجود داشته است که درخور توجه و تحقیق میباشد و من اکنون برای نشان دادن این تفاوت به ذکر پارهای از آنها میپردازم: در فرمان مشروطیت مورخه 14 جمادی الثانیه 1324 که آخرین سند رسمی از دوران پیش از مشروطیت میباشد به دو اصطلاح برمیخوریم یکی در آغاز آن«جناب اشرف صدر اعظم»،که عنوان صدر اعظم در دوران مشروطیت ابتدا به«رئیس الوزراء»بعدا به «نخست وزیر»تبدیل گردید،و دیگری در سطر پنجم فرمان بهعنوان«دار الخلافهء تهران»بر میخوریم که همین عنوان در صفحهء 104 کتاب المآثر و الآثار سلطنت ناصر الدین شاه«دار الخلافهء ناصره»ذکر شده،که در دورهء مشروطیت بنابر اصل چهارم متمم قانون اساسی تبدیل به «پایتخت ایران»گردیده است.
*** آقی احمد توکلی،در نامهء مورخ 28 ماه مه 1990 ضمن اشاره به مسخ حقایق تاریخی دربارهء آذربایجان نوشتهاند وقتی آقای سویتوچوسکی استاد تاریخ دانشگاه کمبریج امریکات در کتاب خود دربارهء آذربایجان، منحصرا به نوشتههای روسی نوع استالینی استناد میکند و تاریخ منطقه را در واقع از تصرف تزارها تا تصرف کمونیستها مورد مداقه قرار میدهد،و از قرارداد ترکمانچای بعنوان تقسیم آذربایجان نام میبرد و تحولات اول این قرن را چنان وانمود میسازد که ملت مسلمانی از هیچ هویت ملی پیدا کرده و جمهوری آذربایجان شده است،از دیگران چه توقعی میتوان داشت."