چکیده:
این مقاله اثرات اجرایی طرح ساماندهی خروج دام از جنگل را بر جنگلنشینان بخش مرکزی شهرستان رضوانشهر استان گیلان مطالعه میکند.برای این منظور از دو گروه افراد درگیر در این طرح،مسئولین و کارشناسان مجری طرح و خانوارهای مشمول طرح جابجایی نظرسنجی به عمل آمد.نتایج عمده تحقیق به شرح زیر میباشد.طرح ساماندهی خروج دام از جنگل از لحاظ تأمین و ارائه خدمات عمومی برای جنگل نشینان در محل زندگی جدید تا حدودی موفق بوده است،اما از لحاظ تأمین اشتغال،تولید و درآمدزدایی موفقیت چندانی نداشته است.اکثریت خانوارهای مشمول طرح به دلیل جابجایی شغل اولیه خود را از دست دادهاند در مقابل در محل اسکان جدید اقدامات جدی برای اشتغال آنها صورت نگرفته است.به همین خاطر جمعیت جابجا شده عملا از چرخه تولید کنار رفته و درآمد پیشین خود را از دست داده و منجر به نارضایتی اکثر خانوارهای مشمول طرح شده است.این بررسی نشان میدهد که ادامه چنین سیاستی با مشکل مواجه خواهد شد مگر اینکه مسئولین راهکارهای مناسبی را برای ایجاد اشتغال و تأمین منابع درآمدی مناسب برای خانوارهای مشمول طرح بیاندیشند.استفاده از رویکرد مشارکتی مردم محلی از جمله روشهایی است که امروزه در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد ضمن محافظت از جنگل به کاهش فقر و افزایش پایداری محیطزیست و ایجاد قوانین مؤثر کنترل جنگل کمک کند.
خلاصه ماشینی:
"براساس این جدول نبود اعتبارات کافی برای اجرای به موقع طرح، عدم هماهنگی و همکاری سایر دستگاههای دولتی و اجرایی با طرح،عدم توجیه مسئولین اجرایی استان در مورد اهمیت طرح،عدم ایجاد زمینه اشتغال برای خانوادههای جابجا شده،عدم اطمینان ساکنان جنگلنشین نسبت به اهداف و مقاصد طرح و بهطور کلی عدم تحقق وعدههای داده شده به جنگلنشینان از دلایل اصلی عدم موفقیت طرح از لحاظ ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی محسوب میشوند.
طبق اظهارنظر کارشناسان فنی و مجریان اداره کل منابع طبیعی استان گیلان و همچنین براساس دستور العمل تهیه طرحهای ساماندهی خروج دام مصوب شورای عالی جنگل،مرتع و خاک سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار بوده اشتغال کلیه جنگلنشینان و دامدارانی که در محل آبادیهای کم خانوار جنگلی سکونت دارند و به شغل دامداری و یا کشاورزی مشغول هستند،از طریق واگذاری زمینهای جلگهای برای فعالیتهای کشاورزی از قبیل احداث استخر پرورثش ماهی،تلنبار پرورش کرم ابریشم،پرورش زنبور عسل و ایجاد کارگاههای صنایع چوب کوچک جهت تولیدات صنایع دستی فراهم گردد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 7 مقایسه میزان رضایتمندی خانوارهای مشمول طرح در محل زندگی قبل و بعد از جابجایی در بخش مرکزی رضوانشهربحث و نتیجهگیریهرچند که یکی از اهداف مهم طرح"خروج دام از جنگل"کمک به تغییر الگوهای اقتصادی و معیشتی جوامع جنگلنشین میباشد،ولی یافتههای تحقیق حاضر حاکی از عدم موفقیت اجرای این طرح در بخش مرکزی شهرستان رضوانشهر از حیث تأمین شغل و درآمد اقتصادی برای خانوارهای مشمول این طرح میباشد."