خلاصه ماشینی:
"برنامهء اول،مشخصات و جهتگیریهای اساسی عمدهترین دشواریهای اقتصادی و اجتماعی کشور در شروع برنامهء اول عبارت بودند از:وابستگی شدید اقتصاد ملی به درآمدهای نفتی و تقلیل و عدم ثابت این درآمدها؛کاهش تولید ملی و درآمد سرانه؛افت شدید نرخ استفاده از ظرفیتهای تولیدی موجود مخصوصا در بخش صنعت؛افزایش هزینههای دولت به علت جنگ و سوبسیدهای اقتصادی و رشد سریع دیوانسالاری؛کسری قابل توجه بودجه به همراه حجم بالای نقدینگی بخش خصوصی،سهم پایین مالیاتها در درآمدهای دولت؛نابرابری شدید در توزیع درآمد و ثروت؛تورم زاینده؛سطح پایین سرمایهگزاری و نرخ بهرهوری؛افزایش سریع جمعیت و نیروی کار و بیکاری؛کمبود شدید امکانات زیربنایی،آموزشی،بهداشتی و مسکن؛و توزیع نامناسب امکانات و فعالیتهای توسعه و در پهنهء سرزمین1.
بهطور مشخص،سیاست برنامه آن است که«در سالهای پایانی برنامه دوم حجم تعهدات خارجی انباشت شده کشور نسبت به سال شروع برنامه کاهش یابد»23 تأکید بیشتر بر منابع داخلی سرمایه و تقلیل میزان مسئولیتهای مالی دولت نوسانات سریع درآمدهای نفتی کشور در دورهء برنامهء اول آثار سوء آن بر رشد اقتصاد ملی این واقعیت را آشکار کرد،که باتوجه به محدودیتهای توسعهء صادرات نفتی،این درآمدها عملا تابعی از قیمت جهانی نفت است و کشور کنترل چندانی بر آن ندارد.
جمع بودجهء جاری و عمرانی بخش آموزش با رشدی معادل 115 درصد از رقم 3/789,4 میلیارد ریال در سال 1372(عملکرد)به رقم 7/302,10 میلیارد ریال در سال 1377 خواهد رسید گسترش خدمات آموزشی در کشور نیز نشان توجه بیشتر برنامه به نیروی انسانی بهعنوان یک منبع داخلی سرمایه است،در حالی که در برنامهء اول تأکید بر سرمایه و درآمدهای خارجی بود."