چکیده:
بازتاب هویت های جنسیتی در کتاب های تعلیمات اجتماعی آموزش ابتدایی و دوره راهنمایی تحصیلی
شیخاوندی داور*
* دانشگاه آزاد اسلامی ایران، واحد تهران شمال
کتاب های درسی آینه تمام نمای سیاست های ایدئولوژیکی، فرهنگی، سیاسی، دینی، و… است.
یکی از اساسی ترین رسالت های آموزش و پرورش هر کشور، القا و تنفیذ هویت ملی در جریان تربیت است. در این راستا، کتاب های درسی نقش تعیین کننده ای در تکوین و تنفیذ هویت های جمعی؛ جنسیتی، گروهی و قومی ایفا می کنند. در این مقاله کتاب های درسی جغرافیا، تاریخ و تعلیمات اجتماعی در دوره های ابتدایی و راهنمایی، در مجموعه 8 کتاب درسی، بررسی شده است.
نتایج نشان داد تنها در کتاب تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی تا حدی آگاهانه تعادلی در تکوین هویت جنسیتی دختر و پسر برقرار شده است. در کتاب های دوم و سوم راهنمایی، هویت جنسیتی دختران کمرنگ شده است.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله کتابهای درسی جغرافیا،تاریخ و تعلیمات اجتماعی در دورههای ابتدایی و راهنمایی،در مجموعه 8 کتاب درسی،بررسی شده است.
نتایج نشان داد تنها در کتاب تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی تا حدی آگاهانه تعادلی در تکوین هویت جنسیتی (*)عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایران واحد تهران شمال و مدیر تحصیلات تکمیلی دختر و پسر برقرار شده است.
در بررسی کتابهای درسی جغرافیا،تاریخ و تعلیمات اجتماعی در دورههای ابتدایی و راهنمایی(درمجموع 8 جلد)کوشیدهایم تا نحوه و فراوانی انعکاس هویتهای جنسیتی دختران و پسران ایرانی را به عنوان سرمایهی جامعتی مورد بررسی قرار دهیم تا دریابیم نویسندگان کتابهای درسی چگونه افراد وابسته به اقشار زنان و مردان ایرانی را به عنوان بستری از تجلیات تربیتی،برای درک و تنفیذ هویتهای جنسیتی از سویی و مفاهمه، وفاق جنسیتی و ملی ازسویدیگر،متبلور ساختهاند.
طرح مسأله جنسیتی در جامعهشناسی در نیمهی نخست قرن بیستم،به هنگامیکه مکتب فمنیسم تکوین مییافت، صاحبنظران انگلیسیزبان این مکتب دریافتند که واژهیẓsexẒمربوط به تفاوت بیولوژیک زن و مرد،برای بیان تفاوتهای فرهنگی و تبعات جامعوی، اقتصادی،سیاسی و حقوقی آن کافی نیست؛بههمین سبب از دستور زبان فرانسه اصطلاح genre را به صورتẓgenderẒکه معمولا برای تعیین جنس مؤنث و مذکر بودن اسامی کاربرد دارد،به رعایت گرفتند تا از طریق آن ابعاد نابرابری،سلطهگری و سلطهبری و مالک و مملوکی،مهتری و کهتری....
بدینسان،از نظر فراوانی مردان بیش از 4 برابر زنان و دختران در کتاب تعلیمات مدنی کلاس چهارم ابتدایی در سال 1359 حضور دارند.
در بررسی حاضر،دیده شد که تنها در کتاب تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی تا حدی آگاهانه تعادلی در تکوین هویت جنسیتی دختر و پسر برقرار شده است.