چکیده:
در این مقاله به بررسی جو حاکم بر جامعه مسلمانان عصر نزول،درباره ارتداد پرداخته شده است.تعریف فقهی ارتداد،اهمیت روشن شدن موضوع،پیشینه آن در ادیان بزرگ پیش از اسلام و سرانجام،بررسی تاریخی آیات ارتداد،موضوعاتی است که در این مقاله بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
شرایط جامع اسلامی پیش از هجرت ایجاب میکرد،مسلمانان با مشکلاتی که مشرکان مکه برای آنان به وجود میآوردند،دست و پنجه نرم کنند؛جامع مدنی نیز به تبع،مسلمانان را در مقابل یهودیانی قرار داد که نسبت به مسلمانان حسادت ورزیدند و سعی به بازگرداندن جو جدید به حالت قبل داشتند.
از جمله برای آیه 39 سوره انعام نقل کردهاند که عبد اللّ?ه بن سعد بن ابی سرح، برادر رضاعی عثمان،بعد از هجرت رسول خدا به مدینه آمدو به اسلام گروید و چون خط خوبی داشت کاتب وحی شد.
گروهی از مفسرین بخشی از آیه 601 سوره نحل را که میفرماید: «من کفر باللّه من بعد ایمانه» و «ولکن مّن شرح بالکفر صدرا» در شأن ارتداد عبد اللّ?ه بن خطل و مقیس بن صبابه معرفی کردهاند(مبیدی،164/5؛قرطبی،361/01)؛اما در تاریخ جرم این دو نفر را قتل خوانده شده است.
در آیه 27 این سوره به یکی از ترفندهای یهودیان برای به ارتداد کشاندن مسلمانان اشاره شده است.
آیه 731 سوره نساء نشان میدهد که آنان این ترفند خود را عملی ساختند و با ارتداد مکرر خویش سعی بر تزلزل و به شک در نهایت،داستان حارث در تاریخ چنین گزارش شده است:«پدر وی در یکی از جنگهای پیش از اسلام میان اوس خزرج به دست مجذر بن زیاد کشته شد.
خداوند در آیه 45 سوره مائده که در اواخر دوران زندگی رسول خدا(طباطبایی،061/5)و به قولی در حجهالوداع نازل شده است(رشید رضا،59/6)خطاب به مؤمنان میفرماید:«هر کس از شما از دین خود برگردد،به زودی خدا گروهی[دیگر]را میآورد که آنان را دوست دارد و آنان[نیز] او را دوست دارند».