چکیده:
یکی از مهم ترین کتاب های تاریخ بشریت که از دیر زمان مورد توجه مردم با فرهنگ های مختلف قرار گرفته، کتاب کلیله و دمنه است. به همین جهت مترجمان مختلف این کتاب «متناسب با فرهنگ و زبان قوم خود» در آن دخل و تصرف هایی کرده اند، یکی از مشهورترین ترجمه های این کتاب، ترجمه نصر اله منشی به زبان فارسی است، برتری های این ترجمه چه از نظر ادبی و چه از نظر انتقال پیام بر دیگر ترجمه ها بر کسی پوشیده نیست. نصراله منشی در این ترجمه مانند دیگر مترجمان برای هر نمایی خود و بهتر جلوه دادن حکایت، در متن عربی آن دخل و تصرف هایی کرده است. بیشتر این تصرف ها باعث غنای متن و گاهی بر طرف کردن کاستی ها و نارسایی ها شده است، اما به ندرت این دخل و تصرف ها موجب لغزش هایی در کار او شده است در این مقاله به طور خلاصه به بعضی از این لغزش ها اشاره می شود.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س) سال هفدهم و هجدهم،شماره 86 و 96،زمستان 6831 و بهار 7831 بررسی بعضی اختلافهای کلیله و دمنه نصر اللّه منشی با ترجمهء عربی ابن مقفع و داستانهای بیدپای و پنجاکیانه دکتر علی حیدری1 چکیده یکی از مهمترین کتابهای تاریخ بشریت که از دیر زمان مورد توجه مردم با فرهنگهای مختلف قرار گرفته،کتاب کلیله و دمنه است.
نصر اللّه منشی در این ترجمه مانند دیگر مترجمان برای هنر نمایی خود و بهتر جلوه دادن حکایت،در متن عربی آن دخل و تصرف هایی کرده است.
(همان،27)استاد خانلری در مقدمه داستانهای بیدپای به بعضی از اختلافات داستانهای بیدپای با متن ابن مقفع و ترجمهء نصر اله منشی اشاره کرده است.
»(همان، 551) نصر اللّه منشی در ترجمهء خود تغییرات فراوانی را ایجاد کرده است،این تغییرات را میتوان به سه بخش اساسی تقسیمبندی کرد: الف-اضافات:شامل حکایات میانی(اپیزود)،تمثیل،ضرب المثل،ابیات و اشعار عربی و فارسی،آیات و احادیث،اوصاف،اندیشههای ایرانی و نظرات شخصی نصر اللّه و...
»(همان،27) 2-ج-پنجاکیانه:در پنجاکیانه نیز به صورت ضمنی به این چهار شرطی که در متن عربی و داستانهای بیدپای آمده است،اشاره شده است:«پس مال را جمع باید نمود،و آنچه از اموال نداشته باشند.
»مربوط به شرط سوم است که در متن عربی و داستانهای بیدپای و پنجاکیانه آمده،اما در ترجمهء نصر اله منشی ذکر نشده است و در ادامه از آن صحبت میکند،غافل از این که آن را ترجمه نکرده است.
»(همان،561) با توجه به صحبت موش که میگوید:کسانی که با هم دشمن باشند اگر چه گاهی دوست شوند و یکی از دیگری فایده ببیند هیچگاه دشمنی آنها کاملا از بین نمیرود،متن عربی داستانهای بیدپای بهتر و منطقیتر از متن نصر اللّه منشی است.