چکیده:
در این مقاله به معنی و تحلیل یک بیت از منطق الطیر میپردازیم و همهء شارحان منطق الطیر یا آن را معنی نکرده و رها کردهاند و یا به معنی آن راه نبردهاند و مصرع اول آن بیت به یک حدیث و مصرع دوم آن به یک آیهء قرآنی اشاره دارد که هر دو مورد در شعر فارسی بازتاب وسیعی پیدا کرده است.در مصرع اول آن بیت سگی معیار مقبولیت کسی در درگاه الهی و در مصرع دوم زاهدی مشهور به جهت غرور زهد دچار استدراج گردیده است که چند و چون آن در مطاوی مقال با ادله متقن مورد تحقیق قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"مولوی در این مورد میگوید: سهل شیریدان که صفها بشکند شیر آن است آنکه خود را بشکند61 (ج 1،9831) شیر مردانند در عالم مدد آن زمان که افغان مظلومان رسد جان گرگان و سگان از هم جدا متحد جانهای شیران خدا71 (ج 4،414) از مایه بیچارگی قطمیر مردم میشود ماخولیای مهتری سگ میکند بلعام را81 (فروغی،3831،533) نتیجهگیری در طرح و تدوین این مقاله به این نتیجه رسیدم که یکی از چهرههای درخشان و ذهنهای ورزیده در شعر فارسی،شیخ فرید الدین عطار نیشابوری است که منظومهء عرفانی منطق الطیر ایشان از بلندترین قلههای شعر عرفانی است که لحظههای درخشان جهانبینی صوفیه را برای رسیدن به وحدت در قالب شعر ترسیم نموده است و بیتی از ابیات منظومه مذکور که شارحان منطق الطیر عدهای آن را رها کردهاند و عدهء دیگر به حقیقت آن راه نیافتهاند و ما در این مقاله جایگاه بیت را با تلمیحات قرآنی و ادلهء فلسفی و شواهد شعری از دواوین شاعران ممتاز معنی کردهایم و به اثبات رساندهایم که مصرع اول بیت مذکور و مصرع دوم آن دو مطلب متضاد و جدای از هم را بیان میکنند و عطار در این بیت شمول قدرت فایقه و اراده قاهره و حکمت بالغهء باری تعالی را طبق طرز بینش کلامی اشعری بیان میکند و اینکه مراد از شیرمرد دحیه کلبی و یا سگ اصحاب کهف نمیباشد،بلکه مراد بلعم باعورا است که در مطاوی مقال چند و چون آن مورد تحقیق قرار گرفته است."